Жирков Николай Никифорович (1915-1952 гг.)

 

Аҕа дойду сэриитин кыттыылаҕын, гвардия сержана

Жирков Николай Никифорович (Хоһуок)

(1915-1952 сс.)

Мин хос эһээм Николай Никифорович Жирков аҕа дойду сэриитигэр 1942 сыллаахха ыҥырыллан барбыта. Сэриигэ барыан иннинэ табаһыттаабыта. Колхоз үлэтин бу салаатыгар үрдүк ситиһиилэрин иһин норуот хаһаайыстыбатын сайдыытын Бүтүн Союзтааҕы Быыстапкатыгар (ВДНХ) кыттар чиэскэ тиксибитэ, Москва куоракка быыстапкаҕа айаннаан иһэн, сэрии саҕаланан төннөн кэлэн сэриигэ ыҥырыллыбыта. Калининскай фронт 319 стрелковай девизиятын 96-с гвардейскай полкатын састаабыгар сылдьан сэриилиспитэ. Өстөөх бөҕөргөтүллүбүт оборонатын көҥү көтүүгэ-фашистар ылан олорбут куораттарын, дэриэбинэлэрин босхолооһуҥҥа кимэн киирии атакаларыгар элбэхтик кыттыбыта. Рядовой саллааттан отделение командиирыгар тиийэ үммүтэ. Курсу бүтэрэн сержант званияламмыта.

Калининскай уобалас Новосокольническай ороуйуонун Кисилевичи дэриэбинэ иһин кыргыһыыга 1944 сыллаахха тохсунньу 19 күнүгэр өллө диэн хос эбээбэр сурук кэлбитэ. Ити кэмҥэ младшай сержант эбит. Кини 1944 сыллаахха от ыйын 19 күнүгэр уҥа өттүгүн уонна уҥа атаҕын сототун уҥа өттүнээҕи былчыҥын өстөөх булдьатыгар таптаран бааһырбыта. 3892 нүөмэрдээх эвакогоспитальга сытан эмтэммитэ.

Кини сэриилэспит Калининскай фрона 1943 сыллаахха от – балаҕан ыйдарыгар Суворов диэн услуобунайдык ааттаммыт Смоленскайдааҕы операцияҕа кыттыбыта. Алтынньыга Витебскай туһаайыытынан кимэн киириини саҕалаабыта. Итинэн ахсынньыга Калининскай уобалас сороҕутун — Смоленскай уобалас бүтүннүүтүн босхолууһуга актыыбынайдык кыргыспыта.

1944 сыллаахха үктэнэн баран Калининскай уобалаһы бүтүннүүтүн, Белоруссия сороҕутун кыргыһыы күүһүнэн босхолоспута.  Ити сэриилэһии Багратион услуобунайдык ааттаммыт Белоруссиятааҕы операцияны ыытыыны олоххо киллэриигэ былааннаммыт. Хас да фронт түмсэн бииргэ кимэн киириитэ бэс ыйын 23 күнүгэр саҕаламмыта. Бу кыргыһыы от, атырдьах ыйдарын хабан уһаабыт хапсыһыыларыттан биирдэстэригэр аҕам бааһырбыта. Эмтэнэн үтүөрэн баран, 1944 сыллаахха алтынньыга дойдутугар кэлбитэ. Фашисткай Германияны кыайыы күнүн тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрин колхозтар коллективтарын салайан көрсүбүтэ. Ыраах, уһук нэһилиэккэ участоктарынан бытанан олорор ыаллары түмэн уопсай үөрүү өрөгөйүн үллэстибитэ.

Бу кэнники сылларга саҥа технология сайдан Интернет ситимиттэн Подвиг народа http://podvignaroda.ru/  диэн сайтан хос эһээм туһунан  элбэх матырыйаалы булан эрэбит. Ол курдук Центральный архив Министерство обороны РФ элбэх сэрии саҕанааҕы приказтары норуот көрүүтүгэр таһаарбыт эбит.  Бу сайтка хос эһээбэр  “За отвагу” медаль биэрэргэ диэн приказ баарын таһаарбттар. Приказ №046 по 96 Гвардейскому Стрелковому Полку, Гвардейской Стрелковой Краснознаменной дивизии, 2 Прибалтийского Фронта от 28 июля 1944 года. Подвиг: сержанта Жиркова Николая Никифоровича за то, что в бою 19 июля 1944года за деревню Деглева огнем из автомата уничтожил 5 вражеских солдат. Командир полка гвардии подполковник Черкасов.

Билиҥҥи кэмҥэ анал байыаннай дьайыыга, аҕам Жирков Николай Петрович, 2023 сыл тохсунньу ыйтан сылдьар. Хос эһээм сиэнэ сэриигэ сылдьыа диэн санаабатаҕа да буолуо…Хас биирдии саллаат ил- эйэ туһугар,  оҕолорбут, сиэннэрбит үчүгэй сэриитэ суох олоххо олоруохтара диэн… Инники кэскилбит хорсун санаалаах Ийэ дойдуну көмүскүүр, биһиги буойуттарбыт кыайыы өрөгеөйдеех кэлиэхтэрэ.

 

 Автор: П.Жирков,  5 «Б» кылаас.