Захарова Анисия Константиновна

Захарова Анисия Константиновна – Мэнэ Хаҥалас улууһун Бэдьимэ нэhилиэгин олохтооҕо, Герой-ийэ, Норуот маастара, улуус бочуоттаах гражданина, үлэ, тыыл бэтэрээнэ 1927 сыл муус устар 1 күнүгэр Мэнэ Ханалас улууhун 2 Баатара нэhилиэгэр төрөөбүтэ.

Эбээм аҕата сэрии сут сылларыгар ыалдьан өлбүт, ийэтэ ыарыhах эбит, онон сэрии сут сылларын ийэтин, балтын кытта бэрт эрэйдээхтик олорбуттар. Тохтуу-тохтуу үөрэнэн сэттэ кылааhы бүтэрбит.

Тулаайах буолан, сэрии сут сылларыгар, кыра эрдэҕиттэн үлэлээбит. Бастаан сүөһү көрөөччүнэн саҕалаабыт, ол кэнниттэн нэhилиэк сэбиэтигэр сэкирэтээринэн, онтон кэлин салгыы Райсовекка информатор-инструкторынан үлэлээбит.

Хос эбээм кыра эрдэҕиттэн иистэнэр идэни сөбүлүүр эбит. Элбэх оҕолоох буолан, бастаан оҕо таҥаһын тигэртэн саҕалаабыт.

Олоҕун доҕорун олохторун холбоон уон оҕолонон олорбуттара. Мин хос эhээм Неустроев Иннокентий Михайлович сэрии, үлэ бэтэрээнэ.

Мин хос эбээм уонна хос эhээм нэhилиэккэ, улууска ыытыллар уус-уран кэнсиэрдэргэ, быыстапкаларга, култуура эстафетатыгар куруук көхтөөхтүк кыттыбыттар. Эбээбит сүүстэн тахса оҥоһуга дьон дьүүлүгэр тахсан, араас бириистэри, наҕараадалары ылбыта. Ол тухары кини дуоhуйуута диэн дьон биhирээн көрүүтэ, кинилэр махталлара, үөрүүлэрэ буолар.

1989 сыллаахха ойуулуур-дьүhүннүр искусствоҕа норуот маастарын дастабырыанньатын туппут. Ол сыл Японияҕа Саппора уонна Токио куораттарга саха таҥаhын көрүү ыытыллыбыт. Эбээбит тикпит, айан таһаарбыт таҥаһа. Оҥоһуктара ол быыстапкаҕа кыттан, улахан ситиһиилэнэн кэлбитэ.

1997 сыл кыһын үөрэх босуобуйатын быhыытынан Саха сириттэн сүүстэн тахса үлэни Москва куоракка илдьэн көрдөрбүттэр. Онно хос эбээм 7 үлэтэ тоҕус ый буолан кэлбит. Маны таhынан Уус Алдан, Амма, Чурапчы, Алдан улуустарыгар үлэлэрэ быыстапкаҕа турбуттар. Дьокууускай куоракка кыраайы үөрэтэр Ярославскай аатынан музейга икки үлэтэ уһун кэмҥэ турбута.

Хос эбээм Анисия Константиновна үлэлэрин үтүө түмүгүн грамоталар, лауреат дастабырыанньалара, дипломнар, хайҕал суруктар туоhулууллар.

Хос эбээм Анисия Константиновна эппит тыллара: «Үлэлэрбин саха оҥоhуктарбын ытыктыыр дьон, эдэр ыччаттар уонна төрөппүт оҕолорум көрө сылдьыахтара диэн хаачыстыбатын кичэйэн оҥоробун. Музей экспоната буолан саҥа таhаарбакка эрэ, дириҥ ис хоhоонноох, туохха аналлааҕын, туохтан оноhуллубутун кэпсии туруоҕа».

 

 

Воспоминания правнучки Д.Дмитриевой

Хос эбэм – норуот маастара, үлэ, тыыл ветерана.

Мин хос эбэм, Захарова Анисия Константиновна, герой-ийэ, норуот маастара, улуус бочуоттаах гражданина, үлэ, тыыл ветерана. Кини 1927с муус устар 1 чыыһылатыгар Мэҥэ-Хаҥалас улууһун 2 Баатара нэһилиэгэр төрөөбүтэ.

Аҕата сэрии сут сылларыгар ыалдьан өлбүтэ, ийэтэ ыарыһах эбит, онон 1941-1945сс сэрии сут сылларын ийэлэринээн, балтытынаан бэрт эрэйинэн туораабыттар. Тохтуу-тохтуу үөрэнэн сэттэ кылааны бүтэрбит.

Тулаайах буолан сэрии сут сылларыгар, кыра эрдэҕиттэн үлэтин сүөһү көрүүтүттэн саҕалаабыта, ол кэнниттэн нэһилиэк сэбиэтигэр секретарынан, онтон кэлин салҕыы Райсовекка информатор инструкторынан үлэлээбитэ. Ол кэнниттэн олоҕун доҕорун, мин хос эһэбин, Иннокентий Михайловиһы көрсөн, дьоллорун холбоон уон оҕоломмуттара.

Хос эбэм кыра эрдэҕиттэн иистэнэр идэни таптаан, сөбүлээн дьарыктаммыта. Бастаан элбэх оҕолоох ийэ буоларын быһыытынан, иистэнэрин оҕо таҥаһыттан саҕалаабыта.

Хос эһэбин кытта нэһилиэк, улуус уус — уран кэнсиэрдэригэр, быыстапкаларыгар, култуура эстафеталарыгар сахалыы моһуоннаах көстүүмнэри, үлэлэрин нэһилиэнньэ дьүүлүгэр элбэхтэ таһаарбыта, көхтөөх кыттыыны ылбыта. «Мин дуоһуйуум диэн — дьон күүтүүтэ, биһирээн көрүүтэ, кинилэр махталлара, үөрүүлэрэ буолар» — диэн, эбэм этэрэ.

1989 сыллаахха ойуулуур — дьүһүннүүр искусствоҕа норуот маастарын удостоверениятын туттарбыттара. Бу дьылга саха таҥаһын көрүүтэ Япония Саппора, Токио куораттарыгар ыытыллыбытыгар, хос эбэм Анисия Константиновна айан таһаарбыт үлэтэ (дэйбиир) быыстапкаҕа кыттан кэлбитэ.

1997 сыллаахха тохсунньу бастакы күнүгэр үөрэх пособиятын быһыытынан Москваҕа Саха сириттэн сүүстэн тахса үлэни илдьэ барбыттарыгар, эбэм сэттэ үлэтэ тоҕус ый буолан кэлбит. Маны таһынан Уус-Алдан, Амма, Чурапчы, Алдан улуустарыгар, Дьокууускай куоракка кыраайы үөрэтэр Ярославскай аатынан музейга икки улэтэ турбуттара.

Кини үлэлэрин үтүө түмүктэрин сүүстэн тахса грамоталар, лауреат удостоверениялара, дипломнар, хайҕал суруктар туоһулууллар. «Иис — дьахтар бараммат баайа, төрүт дьарыга буолар. Элбэх оҕоломмуппуттан олус үөрэбин. Сөбүлүүр дьарыгым иис-күүс, ойуу-дьарҕаа — бу орто дойдуга кэлбит үтүө аналым уонна үрдүк дьолум. Айыыһытым аргыстаһан, иэйэхситим эҥэрдэһэн, бэттэх диэки хайыһан, мичик гынан элбэх оҕону бэлэхтээбитигэр сүрдээҕин диэн сүгүрүйэбин, барҕа махтал тылларын этэбин.» — диэн, куруук этэр эбит.

Хос эбэм Анисия Константиновна үлэлэрин, сахалыы оҥоһуктарын ытыктыыр дьон, эдэр ыччаттар, оҕолоро, сиэннэрэ, кэнэҕэски кэнчээри ыччата хас да сыллары, үйэлэри уҥуордаан илдьэ, көрө сылдьыа диэн хаачыстыбатын олус кичэйэн оҥорон хаалларбыт. Музей экспоната буоланнар саҥа таһаарбакка эрэ, дириҥ ис хоһоонноох, туохха аналлаахтарын, туохтан оҥоһуллубуттарын туһунан өссө да өр сыылларга кэпсии туруохтара.