Яковлева (Прокопьева) Ирина Егоровна (1925-1975)

Яковлева (Прокопьева) Ирина Егоровна – 1925 сыллаахха от ыйын 21 күнүгэр Бүлүү оройуонун Балаҕаччы нэһилиэгэр Хонтой алааска Үөдэй аҕатын ууһугар үһүс кыыһынан күн сирин көрбүтэ. Үөдэй Дьөгүөр хос эбэтэ Нам Үөдэйиттэн сүктэн кэлбит. Бэйэлэрин кэмигэр 70-тан тахса (таба, сылгы) дьиэ сүөһүлээх „һай-һат“ диэн аараан олорбуттар. Үөдэйдэр сайыӊӊы олохторо Хонтой соҕуруу өттүгэр Орто Сайылык, кыһыӊӊы өтөхтөрө „Дьөгүөр өтөҕө“ диэн билиӊӊэ диэри ааттана тураллар. Бу күөлү тула Үөдэйтэн хаан-тымыр тардар элбэх ыал олорбуттар. Оҕо турбат ыала буолан, Үөдэй Дьөгүөр Балааҕыйатыныын аймахтарыттан Охонооһой-Халҕарыын (Прокопьев А.Е.) диэн уолу ылан иитэннэр, үс кыыс, биир уол оҕоломмуттар. Ирина абааһыны муннарбыт икки Маарыйа диэн эдьиийдэрдээҕэ: Алексеева Мария Егоровна, Васильева Мария Егоровна уонна быраата Мастаах биллэр сылгыһыта Прокопьев Николай Егорович.

Ирина Егоровна дьүөгэтинээн Терентьева Анна Ивановналыын сэрии иннинэ Модукка кэлбиттэр. Үлэлиир-хамсыыр эдэр-сэнэх саастара Модут нэһилиэгэр ааспыта. Сэрии сылларыгар иккиэн колхозка үлэ бөҕөнү үлэлээбиттэрэ эрээри, дойдуларыгар даҕаны, Модукка даҕаны докумуоӊӊа киирбэккэ, умнууга хаалбыттар. Куруук күлэ-үөрэ сылдьар, эйэҕэс майгылаах Ирина Егоровна Модут Сталин аатынан колхозка асчытынан, кэргэнэ Яковлев Павел Яковлевич Модут төрүт олохтооҕо, үүт табаарынай ферма сэбиэдиссэйинэн үлэлээбиттэрэ. Ол кэмнээҕи асчыт үлэтэ, күн устата солото суох, барыта илиинэн толоруллара. Ирина сарсыарда, түүн ыам кэнниттэн хойукка диэри, киһи саҕа үрдүктээх сэппэрээтэлгэ үүт эрийэрэ. Күнүс сүөгэйин арыылыыра, ол арыытын кыынньаран мас уһааттарга мунньара,  булууска угара. Үүт аһыйбакка түргэнник хараллыыта, кыынньарыллыбыт арыы төбүрэҕэ суох, итэҕэс буолуо суохтааҕа  ирдэнэрэ, бэрэбиэркэлэнэрэ. Маннык ирдэбиллээх үлэҕэ сэниэлээх,  ыраас-чэбэр, түргэн-тарҕан туттуулаах эрэ киһи үлэлиирэ. Итини таһынан, имигэс тарбахтаах иистэнньэӊ Ирина Егоровна куобах тириититтэн фроӊӊа ыытыллар бэргэһэлэри, үтүлүктэри тигэрэ. Модуттар 1943 сыллаахха биир дойдулаахтарыгар снайпер Дмитрий Гуляевка ыыппыт посылкаларын таһынан, кини баар дивизиятыгар 86 куобах тириититтэн бэргэһэ тигэн ыыппыттара.

Сүөһү көрүүтүн, от оттооһунун, элбэх оҕолоох дьиэ кэргэн түбүгүн таһынан, үгүс ахсааннаах хоноһолор, ылбычча дьахтар холугар холооно суох түбүгү үмүрүтэн аастаҕа Ирина Егоровна. Айылҕаттан көмүс илиилээх иистэнньэӊ төһөлөөх элбэх киһиэхэ этэрбэс, үтүлүк, кэтиинчэ тикпитин ааҕан сиппит суох. Бороҕоӊӊо көһөн киирэн, интернакка поварынан, детсадка ньээнньэнэн үтүө суобастаахтык үлэлээн, 1971 сыллаахха пенсияҕа тахсыбыта. Кини 1975 сыллаахха сэтинньи 22 күнүгэр ыараханнык ыалдьан бу олохтон барбыта.

Яковлевтар алта оҕолоро орто оскуоланы бүтэрэн, араас идэлээх дьон буолан, оҕо-уруу тэнитэн, Бороҕоӊӊо олороллор.

1. Каратаева Лидия Павловна кэргэнэ Картаев Степан Алексеевич педагогическай үлэ ветераннара. Оҕолоро: Марина медик, Алексей автомеханик, Ирина учуутал, Парасковья учуутал, Анастасия геофизик.

2. Яковлева Мария Павловна — Сбербанк ветерана,кэргэнэ Быканов Никифор Иннокентьевич — механизатор. Оҕолоро: Павел слесарь, Айталина быраас, Ариана аграном-учуутал, Анна финансист, Аида быраас, Никита юрист МЧС үлэһитэ.

3. Яковлева Светлана Павловна — иитээччи педагог. Уола Дьулустаан художник-педагог.

4. Алексеева Елена Павловна — зоотехник, кэргэнэ Алексеев Марк Кононович-электрик. Оҕолоро: Ирина математик, Лидия ветврач,экономист, Мария геофизик.

5. Яковлев Николай Павлович — учуутал-тренер.

6. Яковлев Василий Павлович — электрооборудования мастера.

 

Авторы: Каратаева Л. П. ахтыыта, Каратаева Ч. 11 „г“ кылааһын үөрэнээччитэ.