Биһиги ийэбит Мария Даниловна Волкова (Петрова) Бүлүү улууһун Кыргыдай нэһилиэгэр 1916 сыллаахха Петровтар дьиэ кэргэнигэр күн сирин көрбүтэ. Ыал улахан оҕото буолан, кини кэнниттэн төрөөбүт 6 оҕону, ийэтигэр көмөлөһөн, көрсөн улаатыннартаабыта. Ынах ыаһына, от оттооһуна, оттук мас бэлэмнээһинэ, аҕата бултаан аҕалбыт булдун астааһына, ийэтин салайыытынан оҥорор күннээҕи үлэтэ этэ. Кыра сааһыттан үлэҕэ сыстаҕас буола улаатан, кэлин хаһаайка бэрдэ буолбута

. Ол кэми кини маннык ахтара: “Окко үлэлиирбит саҕана таҥас-сап кырыымчык кэмэ этэ. Балаакка суох буолан, түүн бугул анныгар киирэн утуйарбыт. Киэһэ сиир лэппиэскэбит туораах бурдугун биир киһи тардан бэлэмниирэ”. Ийэбит салайар дьоҕурдааҕын иһин, эдэр сааһыгар Кэлтээки биригээдэтигэр биригэдьииринэн улэлэппиттэр.

Сэрии ыарахан содула Петровтар дьиэ кэргэннэрин эмиэ таарыйбыта. Мария Даниловна бииргэ төрөөбүт быраатын Ылдьааны 1943 сыллаахха сэриигэ ыҥырбыттара. Ылдьаа Украинаннан, Польшаннан, Белорусияннан сылдьан сэриилэһэн, Берлин анныгар улахан эчэйиини ылан, 1946 сыллаахха сайын, аҥаар атаҕын быстаран, иккис группалаах инбэлиит буолан дойдугар эргиллибитэ.

Ийэбит 1940 с. Балаҕаччыга көһөн кэлэн Калинин аатынан холкуоска сайын бурдук ыһыытыгар, бааһына сабыытыгар, от хомууругар ходуһаҕа хоно сылдьан үлэлиирэ. Кыһын фермаҕа от тиэйэрэ, холкуос сылгытын сиргэ көрөрө, иитийэххэ сылгыны аһатара. Ити курдук холкуос араас үлэтиттэн илиитин араарбакка уһуннук үлэлээбитэ. Ол улэтэ сыаналанан, сэрии кэмигэр “Килбиэннээх улэтин иһин” мэтээлинэн наҕараадаламмыта.

Дьоммут Балаҕаччыга көһөн киирбиттэрэ, ийэбит тэрилтэҕэ үлэҕэ киирбитэ. Ол курдук, оскуолаҕа оһох оттооччуннан, интернакка, балыыһаҕа, детсадка поварынан уһун сылларга үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ, элбэх дьон махталын ылбыта, тэрилтэлэр махтал суруктарынан, юбилейнай мэтээллэринэн наҕараадаламмыта. Ийэбит холку майгылаах, эдэриттэн муударай этэ. Аҕабыт биригэдьииринэн үлэлиир кэмигэр, кини түбүктээх үлэтин өйдөөн, дьиэ ис-тас үлэтигэр сыһыарбат буола сатыыра. Оҕолорун көмөлөһүннэрэн, отун-маһын, хотон ремонун курдук үлэлэри бэйэтэ оҥороро.

Мария Даниловна иистэнньэҥ бэрдэ этэ. Аҕабыт бултуур таҥаһын имитэн, таҥастаан, барытын бэйэтэ тигэрэ. Ийэбит үчүгэйдик иистэнэр буолан, эдэр кыргыттар, уолаттар, дьахталлар оччотооҕу муоданан былаачыйа, бүүрүкэ, куурка тиктэрэллэрэ. Балыыһа үлэһиттирин үрүҥ халааттарын эмиэ биһиги ийэбит тигэрэ. Биһиги кыра эрдэхпитинэ маҕаһыыҥҥа оҕолорго сөптөөх таҥас кэмчи этэ. Ол иһин ийэбит улахан кээмэйдээҕи ылан биһиэхэ сөрү-сөп гына кыччатан биэрэрэ.

Ийэбит олус асчыт буолан интернат оҕолоро, балыыһа ыарыһахтара кини минньигэс астааҕын куруук ахталлара. Мария Даниловна аһыныгас, дэлэгэй майгылааҕа. Аҕабыт булдуттан аймахтарыгар, дьуөгэлэригэр, чугас ыалларыгар куруук бэрсэ турара.

Сааһыран баран ийэбит эдэр эрдэҕинэ дьарыгырбыт биир дьарыгын тилиннэрбитэ. Туоһунан иистэнэр буолбута. Оҕолоругар, сиэнниригэр, аймахтарыгар, истиҥник саныыр дьонугар кыра ыаҕыйалары тигэн бэлэхтээбитэ. Кини тикпит 5 ыаҕыйатын хомус фестивалыгар барар Бүлүү делегацията атыылаһан Германияҕа, Францияҕа бэлэх гынан туттартаабыта. Ийэбит онтон олус үөрбүтэ.

Ийэбит суох буолбутун кэннэ, Францияҕа саха сылгытын үөрэтиинэн дьарыгырар француз Жиль Пако, ийэбит аҕабытыгар тикпит булка кэтэр таҥаһын көрдөөн ылан 2012 с. Орлеан уонна Виши куораттарга музейга туруорбута. Онон ийэбит илиитин сылааһыгар бигэнэн тигиллибит малын, таҥаһын-сабын омук дьоно көрбүттэриттэн  сахалыы сэмэйдик үөрэбит, астынабыт.

Саха ыалын сиэринэн ынах, сылгы ииттэн ньир бааччы олохтоохтук оҥостон, оҕолорун барыларын үөрэхтээн, сиэннэрин, хос сиэннэрин көрөн дьоллоохтук олорбуттара.