Волков Никифор Семенович 1930 сыллаахха  Бүлүү улууһун Тоҕус нэһилиэгэр Уолбут диэн сиргэ төрөөбүтэ. 1943 сыллаахха 4 кылааска үөрэнэ сырытта5ына Свердлов холкуос оҕолорун, алта оҕону, үлэһит илии тиийбэтинэн оскуолаттан ууратан холкуостарыгар үлэҕэ ыыппыттара.

А5абыт Никифор Семенович сэрии сылларыгар о5о сылдьан улэлээбит кэмнэрин маннык ахтар: “Ас -үөл кырыымчыгыттан, таҥас-сап тиийбэтиттэн, тоҥортон-хатартан саллан, оскуолаттан уураппыттарыгар, дьиэбитигэр, дьоммутугар барар буоллубут диэн олус да үөрбүппүт, үөрэҕэ суох хаалар буолбуппут туһунан ким да санаабатаҕа.

Ити тиийээппин, миигин Уолбут ыанньык ферматыгар үүт учуоччутунан анаан үлэлэппиттэрэ, ферма 4 дайааркалаа5а, биирдии киһиэхэ 17-лии ынах буолара. Саҥа төрөөбүт ньирэйин дайаарка бэйэтэ сайыны быhа көрөрө, саас ынах иhэр уутун дайаарка ойбонтон бэйэтэ баhара.

Биhиги, оччотооҕу оҕолор холхуос араас тас улэтигэр сылдьарбыт: куhун, кыhын муҥхаҕа, күөл мууhугар бурдугу молочонон сынньан астааhын, сылгы аhатыыта, фермаҕа оҕуhунан от тиэйии, саас ыhыы улэтэ, онно айаас соноҕостору бороно5о, булуукка көлуйэн уөрэтии, табанан бурдук ыhыллыбыт бааhынатын боронолооhун курдук киhи аа5ан сиппэт улэтэ этэ. Сэрии кэмэ буолан, үлэһит илии тиийбэтинэн, ити үлэ барыта 13-14 саастаах оҕолорго сүктэриллибитэ. Оччоҕо оонньуур диэн тугун оҕолор учугэйдик билбэккэ улааппыппыт.

1945 сыл күhүнүгэр Уолбут ферма үлэhиттэригэр муҥхаҕа сылдьан ирээт балыктарын таhан сылдьыбытым. Кыhын мууска молочонон бурдуккун сынньар сиргин курдьэн, ыраастаан, араҥаска уөhэ ууруллан турар бурдуккун оҕуhунан, атынан сыарҕаҕа тиэйэн илдьэн сылгы киирэн сиэҕэ диэн түүн аайы уочаратынан харабыллаан, аhаҕас халлаан анныгар тура хааман хонор этибит.

Бу 1945 сыл сааhыгар миигин, 15 саастаах уолу Лүксүгүн диэн сиргэ балааккаҕа сытыаран биир ый устата сылгы аhаттарбыттара. Семенов Ньукулай-Тыккаай илдьэн балааккабын туруоран, оппун биир аhылыкка баччаны ыhар буолаар диэн уөрэтэн, 50-ча сылгылаах хаалбытым. Биһиги 13-15 саастаах оҕолор, доҕотторум Алексеев Сэмэн, Степанов Уйбаан уонна да атыттар буолан үлэбит итинэн эрэ муҥурдаммат этэ. Ол курдук уочаратынан, тыаҕа лабыкталаах сиргэ холхуос табаларын аһатар этибит. Бу саҕана Свердлов аатынан холхуос табата быт ыарыы буолан 1945 сыл сааhыгар өлөн бүппүтэ”.

А5абыт 1947 сыллаахха  баара-суо5а 17 саастаа5ар сыралаах үлэтин бэлиэтээннэр, Аҕа дойду сэриитин кэмигэр «Килбиэннээх улэтин иһин” И. Сталин төбөлөөх мэтээлинэн на5араадаламмыта.

Итинник үлэлии сырыттаҕына 20 сааһыгар Свердлов холхуоска биригэдьииринэн аныыллар. Ити үлэтигэр 30 сыл устата бэриниилээхтик, ситиһиилээхтик үлэлээбитэ. Аҕабыт дьону түмэн, уопсай тылы булан үлэлэтэр дьоҕурдаах этэ.

Аҕабыт үтүө суобаастаах, таһаарыылаах үлэтин бэлиэтээн, биригэдьиирдии сылдьар кэмигэр Үлэ Кыһыл Знамята орденынан наҕараадаламмыта.

Кини пенсияҕа тахсан баран, биригэдьиириттэн уурайан, кадровай булчут буолбута, 13 сыл устата 10500 андаатар, 70 кыһыл саһыл, 85 киис, 750 тииҥ тириилэрин, 40 тайах этин государствоҕа туттарбыта. Никифор Семенович байанайдаах булчут этэ, ол туһунан маннык ахтар: «Сир, тыа, күөл, уот иччилэрин өрүү маанылаан, көрдөһө сырыттахха, Байанай хас биирдии булчукка ирээтин биэрэр. Мин бултуу барарбар бултуйуох буоллахпына, түүлбэр түүлээх таҥастаах сытыы, кып-кыра оҕонньор көстөрө». А5абыт бүтэһик тайаҕын 72 сааһыгар сиэнин Серафимы кытта сылдьан бултаабыта.

Никифор Семенович төрөөбүт дойдутун Уолбутун олус сөбулуур этэ. Бэйэтэ да киһини тардар бэс ойуур иһигэр турар ып-ыраас, төп-төгүрүк алаас. А5абыт 80 сааһын ааһыар дылы дойдутугар, өтөҕөр баран сыл аайы ахтылҕанын таһааран кэлэр буолара. Өссө биир сыл 5-6 саастаах хос сиэннэрэ кэлбиттэригэр Уолбукка илдьэттээн дойдутун көрдөрөн, кэпсээн-ипсээн астынан-дуоһуйан кэлбитэ.

Никифор Семенович элбэх мэтээллэринэн, махтал суруктарынан наҕараадаламмыта. Кини Үлэ, Тыыл бэтэрээнэ, Саха Сирин Тыатын хаһаайыстыбатын бочуоттаах бэтэрээнэ, Бүлүү улууһун бочуоттаах олохтооҕо.

Никифор Семенович олоҕун тухары нэһилиэгэ, улууһа, республиката сайдарыгар туох баар санаатын ууран кыһаллара.  Кини элбэх общественнай ноҕоруускалардааҕа: табаарыстыы суут председателэ, чилиэнэ, народнай дружина чилиэнэ, нэһилиэк сэбиэтин депутата, үлэлиир тэрилтэтин профсоюһун председателэ, чилиэнэ.

83 сааһыгар Дьокуускай куоракка кыра кыыһыгар кэлэн олорбута.

92 сааһыгар олохтон туораабыта. Аҕабыт чаҕылхай олоҕо биһиэхэ: о5олоругар, сиэннэригэр, хос сиэннэригэр холобур буолар.

Аржаков Дамир Михайлович