
Васильева Марина Дмитрьевна (1934 г.р.)
Төрөппүттэрбит олохторо
Биһиги ийэбит Васильева Марина Дмитрьевна 1934 сыллаахха Таркаайы нэһилиэгэр икки оҕолоох Алексеевтар дьиэ кэргэннэригэр иккис кыыһынан күн сирин көрбүтэ. Сэрии иннинэ ийэлээх аҕата өлөннөр эдьиийэ Алексеева Елена Дмитриевналыын иккиэйэх хаалбыттар. Эдьиийэ Елена сэриисаҕаланарыгар фермаҕа үүт эрийээччинэн үлэлии сылдьан тымныйан ыалдьан, өрүттүбэккэ өлбүт. Ийэбит сэттэ сааһыгар чороҥ соҕотох тулаайах туран хаалбыт, айаҕын ииттэр кыһалҕаттан ферма үлэһиттэригэр илии-атах үлэһитинэн көмөлөһөн, сайынын оҕус сиэтээччинэн үлэлээн, ферма үлэтигэр сыстан киирэн барбыт, онон хара пенсияҕа тахсыар диэри фермаҕа субай сүөһүнү көрөөччүнэн, ыанньыксытынан үлэлээбитэ.
1954 сыллаахха Таркаайы нэһилиэгэр аҕабытын Васильев Василий Никифоровиһи кытта холбоһон ыал буоланнар уон биир оҕону төрөтөллөр.
Мин, улахан кыыс Васильева Федора Васильевна, 1956 сыллаахха ыам ыйын 2 күнүгэр күн сирин көрбүтүм. Мин ийэлээх аҕам 1959сыллаахха, мин 4 саастаахпар, үһүс оҕолорун Валентины төрөтөн баран Таркаайы ферматыгар үлэлии сылдьан, ол саҕанааҕы ll Хаҥалас ферматын биригэдьиирэ Михайлов Николай Васильевич уонна Түмүк нэһилиэгин салайааччыларын ыҥырыыларынан Маарга кэлэн, «Орто көлүйэ» ферматыгар олохсуйбуттара уонна үлэлээн киирэн барбыттара. Атын оҕолор бары Маар нэһилиэгэр төрөөбүттэрэ. Хайдах 1959 сыллаахха Маарга көһөн кэлиэхтэриттэн «Орто көлүйэ» ферматыгар олорон хара пенсияҕа тахсыахтарыгар диэри ийэм ыанньыксытынан, аҕам бостуугунан илиилэрин араарбакка үлэлээбиттэрэ. Пенсияҕа да тахсан баран сүгүн олорботохторо, син биир фермаларыгар субай сүөһү көрүүтүгэр ыччат настаабынньыгынан үлэлии сылдьыбыттара. Үлэлээбиттэрин тухары киһиэхэ сирдэрбэт,үтүө суобастаах, эдэр ыччакка да, биһиэхэ, оҕолоругар, да холобур буолар үлэһиттэр этэ, майгыларынан да мааны, дьону кытта иирсэ-баайса сылдьыбат этилэр.
Үчүгэй үтүө суобастаах, ситиһиилээх үлэлэрин ийэлээх аҕатыгар бэриллибит махтал суруктар, үгүс элбэх грамоталар, дипломнар, мэтээллэр, «Москвич» массыына, «Урал » матассыыкыл фондалара, «Марха» сопхуос өр сыллаах үтүө суобастаах үлэлэрин учуоттаан дэриэбинэҕэ 1987 cыллаахха саҥа дьиэ тутан биэрбиттэрэ туоһулууллар.
Ийэбит сэрии кэмигэр килбиэннээх үлэтин иһин, «Аҕа дойду сэриитин бэтэрээнэ» үбүлүөйүнэн мэтээллэринэн, «Үлэ бэтэрээнэ» мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Ийэбитигэр 1974 сыллаахха «Герой ийэ» диэн бочуоттаах аат иҥэриллибитэ. Биһиги ийэбитин Васильева Марина Дмитриевнаны дьону кытта хаһан да кыыһырса сылдьыбат, үтүө үлэһит, майгылаах бастыҥа, дьоһун ыал ийэтин быһыытынан биһиги, оҕолоро, билинэбит, ол үтүө суобастаах олохторун холобуругар үөрэнэн бу уон биир оҕолоро бары улаатан, киһи буолан, оҕо төрөтөн үлэлээн хамсаан, үгүс сиэннэрэ, хос сиэннэрэ соҕотох туран хаалбыт ийэбит, айбыт аҕабыт, эбэбит, эһэбит олохторун салгыыбыт, ааттарын ааттатабыт. Олох салҕанар.
Бэчээккэ бэлэмнээтэ Егорова Валентина Васильевна – Ньурба улууһун, Маар нэһилиэгин “Алгыс” добровольческай түмсүү салайааччыта,
Автор: А.Павлова, 8 а кылаас үөрэнээччитэ