Васильев Данил Егорович

Васильев Данил Егорович 1903 сыллаахха Таатта улууһун Уус-Амма нэһилиэгэр  төрөөбүтэ. Ликбезка үөрэнэн ааҕар, суруйар буолбута.1942 сыллаахха Нэһилиэк Советыгар быыбардаммыта, сыл устатыгар табаарыстыы суут чилиэнэ этэ.  1927-1930 сыллардаахха общественнай суукка үлэлээбитэ. 1931 сыллаахха «Ыҥырыылаах» колхуоска киирбитэ, ол сыл бэрэссэдээтэлинэн талыллыбыта. Коммунист. Данил Егорович 17 сыл устата колхуос бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбитэ. Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар нэһилиэньэ тыыннаах уонна туруктаах буоларыгар өйүн-санаатын уурбута. 1941 сыллаахха нэһилиэнньэ 253 киһилээх буоллаҕына, 1943 сыллаахха «Ыҥырыылаах» колхоз 105 киһилээх хаалбыт. Ол иһиттэн 29 эр киьи, 45 дьахтар, 31 о5о үлэһиттээх эбит. Сэрии саҕаланыыта 227 ынах сүөһүлээх хаалан баран сүөһү ахсаанын сүтэрбэккэ сыллата үрдэтэн  1945 сыллаахха 321 сүөһүлэммитэ, сылгы ахсаана аччаабатах. Бурдук ыһыыта үрдээбитэ. Сэрии сылларыгар колхуоһа 70 тонна оту, 94 центнер бурдугу атын колхуозтарга биэрбиттэрэ. 1945 сыллаахха «Ыҥырыылаах», «Уодай күүһэ» колхуостар Баайаҕа оскуолатын интернатын оҕолоругар 343 киилэ бурдугу көмө биэрбитэр. «Ыҥырыылаах» колхуос сэрии кэминээҕи чилиэннэрэ: Артемий Хоютанов, Гаврил Захаров, Егор Саввин, Павел Саввин, Роман Павлов, Егор Табунанов, Павел Большаков, Егор Васильев, Иннокентий Винокуров, Илларион Самыров уо.д.а. Эдэр өттө сэриигэ баран, колхуос сүрүн күүһэ оҕолор, оҕонньоттор, дьахталлар эбиттэр.

Васильев Д.Е. салайбыт «Ыҥырыылаах» колхоһун туһунан «Коммунист» хаһыат суруйар: 1934 с. 1 гааттан 13,94 сэнтиниэр  бурдугу хомуйбуттар. Биир ынахтан 654 киилэ үүтү ыан, 100 күҥҥэ 7 киилэ 180 грамм арыыны үллэстибиттэр;

1937-1940 сс. 85,6 гааттан 10,70 сэнтиниэр үүнүүнү ылбыттар;

02.07.1941 с. бэс ыйын 25-29  күннэригэр 49 киһинэн, 16 көлөнөн  100 туонна оту сиилэстээн былааны толорбуттар;

23.09.1941 с. «Ыҥырыылаах» колхозтаахтара 3890 солкуобай заем облигациятын, 81 киилэ актаны уонна колхозтан 1 сэнтиниэр арыыны биэрдилэр;

1944 с. «Ыҥырыылаах» колхоз оройуон үрдүнэн ыҥырыы таһааран Байыаннай сулууспалаах кэргэттэригэр Уус-Амма  көмөтө: 3500 киилэ бурдук, 508 киилэ үрүҥ ас, 60 киилэ арыы, 795 киилэ оҕуруот аһа, 85 кууб мас, 2220 солкуобай харчынан, 30 кууб муус;

31.05.1946 с. «Коммунист» №28. Уус-Амма. «Ыҥырыылаах» колхоз оҕуруотун биригээдэтэ быйыл оҕуруот аһын олордууга толору агротехническай бэлэмнээх. Кинилэр 3 га сиргэ хортуоппуйу, 1 га сиргэ хаппыыстаны, 0,05 гаа5а луугу, 0,1 гаа5а моркуобу, 0,05 гааҕа табааҕы олордубуттара.

09.01.1949 с. 379 ынах, 231 сылгы уопсайга баар. «Ыҥырыылаах» колхох сэрии сылларыгар дьон аччыктаабытыгар председатель Д.Е. Васильев бырабылыанньаны ыҥыран, сүбэлэһэн, хаһаайыстыбаҕа биирдии сүөһү тириитин биэрэргэ быһаарбыта;

14.04.1950 с. «Ыҥырыылаах» колхоз председатель Васильев Д.Е. холхуоһунай типовой кулууп дьиэ тутуутун саҕалыыллар.

Охотскай перевозка көмүс хостооһунугар Саха Республикатын Совнаркомун 1941 с. балаҕан ыйын 20 күнүнээҕи 1437 нүөмэрдээх уурааҕынан республика бары колхозтара бу көмүскэ үлэлиир дьону аһынан-үөлүнэн хааччыйар дьаһалы толороллоро.

Өр сыллаах үлэтэ үрдүктүк сыаналаммыта. Ол курдук 1957 сыллаахха Москва куоракка Тыа хаһаайыстыбатын ситиһиилэрин быыстапкатыгар ыҥырыллыбыта. Элбэх грамоталарынан, ол иһигэр Верховнай Совет грамотатынан, «Үлэҕэ килбиэнин иһин» медалынан, В.И. ленин 100 сааһыгар медалынан наҕараадаламмыта. 6 оҕолоох, 27 сиэннээх, өссө элбэх хос сиэннэрдээх.  Пенсияҕа тахсан да баран колхоһугар, кэлин совхозка үлэлээбитэ. Сайын фермаҕа бостуугунан, кыһынын конюшняҕа сылгы көрбүтэ. Оҕолоро, сиэннэрэ дьон буоларбытыгар, үлэни таптыырга үөрэппитэ, батыһыннара сылдьан үлэлэтэр, такайар этэ. 1976 сыллаахха кун сириттэн барбыта. Данил Егорович төһө да үөрэҕэ суох буоллар бэйэтин дьулуурунан, мындыр сахалыы өйүнэн сүҥкү быһаарыныылары наадалаах кэмҥэ ылынан, олоххо тапталынан, сир үрдүгэр дьоһун олоҕу  олорон, үлэлээн аастаҕа. Биһиги кэнчээри көлүөнэтэ кининэн киэҥ туттабыт.

 

Автор: Макарова А., 8 кылаас үөрэнээччитэ