Ушканова Елизавета Григорьевна (1931 г.р.)

 

Мин хос  эбээм  Елизавета Григорьевна Ушканова  – Алексеева  1931 сыллаахха кулун тутар 20 кунугэр Малдьа5ар нэьилиэгэр кун сирин корбутэ.Со5отох ийэ5э иитиллибит буолан ,дьиэ ис –тас  улэтигэр тэннэ сылдьыспыт.Хос эбээм ийэтин Даарыйаны сэрии сылларыгар Маайга коьорон тааьарбыттар уонна от –мас тиэйэр улэ5э анаабыттар.Онон икки хара5а суох таайа Ньукулай уонна балта буолан бииргэ олорбуттар.Балта кыратыгар сыыстаран ыалдьан олбут. Ийэтэ Даарыйа сарсыарда эрэ туран хос эбээбинээн дьиэлэрин хотоннорун корон баран ,улэтигэр барар эьит .Хос эбээм ферма5а о5уьунан уу таьан ,ойбон аллаарааччынан сылдьыбыт . Уу таьарыгар ынах этэрбэьэ токуччу тонон хаалар эбит. Аны мас бочуонага тугэ5э туьэн хаалан,сарсыарда эрдэ киирэн ойбонтон уу баьан ылан ол алдьаммытын хам тонуор диэри куутэ таарыйа туорт ойбону алларан бутун ферма суоьулэрэ тахсан уулуулларыгарбэлэмниир эбит. Итинник улэлии –улэлии туорт кылааьы бутэрбит ,»о5олор сиргэнэр этилэр ,ынах са5а сыттаах диэн, туораталлара»диирэ.Арааьа ол да иьин уурайбытым буолуо диирэ.

Онтон   1941 с. сайынын дайааркаларга суоьу маныыр-хомуйар кыыс буолбут, куннэ туортэ ыыллыар эбит. Куннээ5и аьылыгын  тууйаска ымдаан онорон биэрэллэр эбит, оннук аччык кэм эрээри, дьон барыта уорэ-кото улелиир этэ диэн ийэм ахтан-санаан ааьааччы.

1955 с. хос эьээбинээн Афанасий Афанасьевич Ушкановтыын – Хаппычыак Энээрдэккэ ыал буолбуттар. Биэс кыыс, биэс уол о5оломмуттар. А5ам масчытынан Энээрдэгинэн, Чомпоруугунан,  Подпорожнайынан улэлээбит, биригэдьиирдэрэ Васальев  Анатолий Алексеевич эбит. Ыаллара Андреевтар-Тонуьаа, Куолуьут,  Хамдьыкылылар,  Никиппэрэп Сэмэн, Дьэкиимэптэр, Тимофеев Миитэрэй, Маай Уйбаан, Омолдооннор, Сэмэн, Дьэлиэнэ Аржаковтар о.д.а. эбиттэр.

Онтон Маалыкайга коьон кэлэн колхозка, сопхуоска субай суоьу коруутугэр уьулуччу таьаарыылаахтык улэлээбиттэрэ. Ол иьин араас на5араадаларга тиксибиттэрэ.

А5абыт 1994 с. ыарахан ыарыыттан олохтон туораабыта.

Мин ийэм Лиисэ уйэтин тухары ферма5а холкуоска, сопхуоска улэлээбитэ, куоталаьыыга наар бастаан чемпион ленталардаах, вымпеллардаах буолара. 2005 с. Бордон нэьилиэгин бочуоттаах гражданинын аатын баьылык Мария Петровна Евсеева бэйэтэ кэлэн туттарбыта. Ийэм котоку онно ыарахан ыарыыга ылларан, суор5ан-тэллэх  киьитэ этэ… Онно иккиэн уорэн таьырдьа сылыйда5ына, котохсон тахсан тиэргэммитигэр чыычаахтарбыт ырыаларын истиэхпит дэспиппит да, ол ыра санаабыт туолбата5а… Ийэбин барахсан 2007 с. муус  устар 27 кунугэр кун сириттэн курэммитэ.

На5араадалара: «Медаль материнства» 1, 2 ст., «Материнская слава» 1,2,3 ст. орденнара, «За доблестный труд в годы Великой Отечественной войны 1941-1945 гг» мэтээл, БСНХБ урун, кыьыл комус мэтээллэрэ, «Победитель соцсоревнования», «Ударник коммунистического труда» бэлиэлэр, «В ознаменования 100-летия со дня рождения В.И.Ленина», Кыайыы убулуойдээх сылларын мэтээллэрэ, улэ, тыыл бэтэрээнэ, Бордон нэьилиэгин бочуоттаах олохторо.

1.«В.И.Ленин торообутэ 100 сылыгар килбиэннээх улэтин иьин»

  1. «А5а дойду Улуу сэриитин кэмигэр килбиэннээх улэтин иьин»
  2. «Ударник коммунистического труда»
  3. «Победитель соцсоревнования» 1975с.
  4. «БСНХСБ» боруонса мэтээлэ 1976 с.
  5. Юбилейные медали: «50, 60 лет Победы» 1994с. 2004с.»
  6. «Материнская слава СССР» 1, 2 степеннэрин мэтээлэрэ
  7. Тыыл, улэ бэтэрээнэ

 

Эбээбит Ушканова Елизавета Григорьевна 1931 сыллаахха торообутэ – 2007 с. олбутэ, эьэбит Ушканов Афанасий Афанасьевич 1934 сыллаахха торообутэ – 1994 с. олбутэ.

Эбээбит Малдьа5артан торуттээх. 1934с. ыал буолбуттар. 1954с. Туурээнчэ5э суоьу уурэн тахсыбыттар. Онно олордохторуна экспедиция нууччалара кэлэн атынан таьа5ас таспыттар, Энээрдэккэ дылы. Туурээнчэ сибиэйбийэ буолбут туун кунус хонон, аьаан ааьаллар эбит. Онно олорор кырдьа5астар маннай куттаналар эбит. 1955-56 с.с. Энээрдэккэ ус хонон коьон тиийбиттэ, онно олорон эьэбитинээн ыал буолбуттар. Эьэбит онно масчыт уол эбит. Эбэбит дояркалаабыт. Нууччалар ууттэрин атыылаьар эбиттэр. Куьугэр суоьулэри Малдьа5арга тоттору уурэн илдьибиттэр. Эьэбит Энээрдэгинэн, Чомпоругунан масс кэрдибит. Бастакы биригэдьиирэ Кулаков диэн нуучча эбит. Иккис биригэдьиирэ Базаров диэн бурят киьитэ. Илиилэринэе мвстаабыттар, оньуларын шурпа диэн ааттыллара. Буорун масс оттон ириэрэ-ириэрэ хаьан 25 миэтирэ5э тиийэ хаьар этилэр.

Онно олорор нууччалар ынахтаах, сибиинньэ, хаас ииттэр эбиттэр. Кыьын -50  кыраадыс буолла5ына нууччалар «аактабай» кун диэн улэлээбэт эбиттэр, сахалар орооботторо. Кун кото-кото сомолуот  кэлэр эбит АН-2 портаахтар, заправкалаахтар. Кулууптарыгар киэьэ аайы ункуу  бо5о буолара, эбэбит кыргыттардыын онно сылдьаллар эбит. Нуучча кыргыттара хобулуктаах туууппулэлээхтэрин корон, бэйэлэрин этэрбэстэриттэн кыбыстан атахтарын ыскаамыйа анныгар уган баран ункуулээбэттэр эбит, ол да буоллар биир да ункууну котуппэт уьулэр.

1956с. Подпорожнайга эьэбит улэлии барбыт. Онно Докторов Пётр кэргэнэ Агаша диэн саха ыалын кытта дьуккаахтаьан олорбуттар.Онно олорон бастакы уолун дьиэтигэр торробут.Ирма диэн биэксэл кыыс комолоспут Катерынан Далдынна тоннубут. Ол са5ана  Андреев Михаил,Софронов Егор, Лаврентьев Семен , Казаков Николай Николаевич  улэлии сылдьаллара . Кэтириинэ ,Баьылай мыраанна динамит ыскылаатыгар харабыллыыллара.

1957   с. Маайга коьон кэлэр. Васильев Анатолий (Дибдир) биригэдьиир  этэ. Андреевтар (Тонуьаалар), Васильевтар (Хамдьыкылар), Куолуьут, Никифоров Семён (Боккос), Дьэкиимэптэр, Тимофеев Миитэрэй, Маай Уйбаан, Омолдооннор, Никииппэрэп Ньукулай кэргэнэ Олоксооннуун 6 сыл олорбуппут. Онтон манна – Маалыкайга коьон кэлбиппи. 26 сиэн, 4 хос сиэн.

Эбээбитигэр:

  1. «А5а дойду Улуу сэриитин кэмигэр килбиэннээх улэтин иьин» мэтээл.
  2. « Победитель соцсоревнование» мэтээл.
  3. «Ударник коммунистического труда» знак.
  4. «БСНХСБ» боруонса мэтээлэ.
  5. «Кыайыы 50 сыла» мэтээл.
  6. «Кыайыы 60 сыла» мэтээл.
  7. «Материнства слава СССР» 1 уонна 2 степень  мэтээл.
  8. Почетный гражданин Бордонского наслега.
  9. «Ветеран труда2 и тыла.
  10. Араас бочуотунвй грамоталар.

Эьээбитигэр :

  1. «БСНХСБ» комус,урун,боруонса мэтээлэ.
  2. В.И.Ленин торообутэ 100 сылыгар килбиэннээх улэтин иьин» мэтээл.
  3. Бочуот знага»орден.
  4. «Ударник коммунистического труда».
  5. «Ветеран труда».
  6. Араас бочуотунай грамоталар.

 

 

Автор: МОБУ СОШ №26