Тимофеева Мария Никифоровна

Мин күн күбэй ийэм Тимофеева Мария Никифоровна олоҕо сэрии иннигэр төрөөбүт дьон дьылҕаларыттан туох да уратыта суох. Иэдээннээх сут-кураан, уодаһыннаах сэрии алдьархайын этинэн-хаанынан билэн, сэрии кэннинээҕи аас-туор, колхозтаах олоҕун «амсайан», сэбиэскай былаас көмөтүнэн үлэһит буолан, үлэнэн үлүһүйэн үтүө саастара аастаҕа..

Кини 1921 сыллаахха ыам ыйыгар улахан уу кэлиитэ төрөөбүт. Улахан уу кэлэрин «мотуок» диэн ааттыыллар эбит. Ол иһин аҕалаах ийэтэ кыыстарын «Мотуок Маарыйа» диэн сүрэхтээбиттэр. Ийэм сүрэхтэммит араспаанньата Исакова диэн эбит, кини дьоно төрүт Маалтаанылар, Дьэр нэһилиэгиттэн төрүттээхтэр эбит. Аҕата сытыы-хотуу, кыанар киһи буолан «Куобах Ньикииппэр» диэн үһү…

Ийэм 3 саастааҕар төгүрүччү тулаайах хаалбыт, кини ийэтэ Ольга диэн үһү, төрдүһүн уол оҕону төрөтөн баран, оччотооҕуга улахан ыарыы «испанка» кэлбитигэр өлөн хаалбыт, аҕата эмиэ, онон бу түөрт оҕо, кыралара 3 ыйдааҕар иитиэххэ барбыттар. Сураҕа убайдара ылбыт курдуктар.

Сэрии кэмигэр Өктөмнөөҕү МТС- ҕа прицепщигынан улэлэбит, тыаҕа илиинэн мас эрбээн, саһаан туруоран эмиэ үлэлээбит.

Онтон аҕам Тимофеев Василий Михайлович 1912 сыллаахха Мэҥэ- Хаҥалас Моорук нэһилиэгэр Суола үрэх үрдүгэр төрөөбүт. Кини төрөппүттэрэ эмиэ «испанкаҕа» ыалдьан өлбүттэр. Аҕам 5 сааһыгар төгүрүччү тулаайах хаалан, таайдара ииппиттэр. Бу Тимофеев диэн араспаанньата иитиллибитэн эбит. Сүрэхтэммитинэн Иванов диэн үһү. Ийэтин аата Дария Семеновна, аҕатын аата Гаврил Николаевич диэн үһү.

Сэриигэ аҕам 1941 сыллаахха бастакы хомуурга ыҥырыллыбыт эрээри Чита уобалаһыгар тиийэн сыыйыллыбыт эбит, кыра оҕо эрдэҕинэ, сыҥаһалыы сылдьан уҥа илиитин оргуйбут үүккэ сиэтэн, 4 тарбахтара бүччүччү оһон хаалбыттар эбит…

Онон сэриигэ барбакка, тыылга күүскэ үлэлээбит, ханнык да хара үлэни кыайа тутар үһү. Сэрии бүппүтүн кэннэ дойдутугар аһыыҥка ыһан, сут буолан, бэйэтэ баҕаран биһиги дойдубутугар Арҕаа Хаҥаласка улэлии кэлбит. Мин ийэбин көрсөн, ыал буолбуттар, үс кыыс дьоллоох төрөппүттэрэ буолан, аҕыс сиэннэнэн, «эбээ, эһээ» дэтэн, дьиэ-уот туттан, 80 саастарын лаппа туолан баран, бу олохтон туораабыттара.

Бу икки тулаайах дьон- киһи буолан, холбоһон, дьоллоохтук олорон, кинилэр ааттара үйэттэн-үйэҕэ салҕанан баран иһиэҕэ…

Дьоммут сиэрдээх олохторун, үтүө сүбэлэрин, нарын-сэмэй мөссүөннэрин, биһиги туспутугар кыһамнньыларын, истиҥ-иһирэх сыһыаннарын өрүү өйдүөхпүт, саныахпыт, сүрэхпитигэр мэлдьи илдьэ сылдьыахпыт!

 

Автор: Кыра кыыстара Э.В.Слепцова, улэ бэтэрээнэ, доруобуйа харастабылын туйгуна.