Тимофеев Василий Спиридонович

 

Үөрэҕэ 4 кылаас, мастер приемки.

Үлэтэ  Бүлүүтээҕи эт-үүт комбинаатын Тылгыны уонна Үгүлээт нэhилиэктэрин эт приемкатын маастара – 35 сыл.

Тылгыны нэhилиэгин «Общество охотников» бэрэссэдээтэлэ – 30 сыл.

Тылгыны нэhилиэгин «ДНД» бэрэссэдээтэлэ – 22 сыл

Кэргэнэ Онопрова Павлина Михайловна, үлэ тыыл бэтэрээнэ.

Оҕолоро — Анна, (1957-1992), Николай, 1958, Валентина, 1961, Мария, 1963, Василий, 1968.

Сиэннэрэ — 15, хос сиэннэрэ – 25

Тимофеев Василий Спиридонович наҕараадалара:

1950 – «Саха АССР бастыҥ булчута» аат

1966, 1969  —  «Коммунистическай үлэ ударнига» аат

1973 —  «Социалистическай куоталаһыы кыайыылааҕа» бэлиэ

1975 – «9-с пятилетка ударнига» бэлиэ

1977 – «Социалистическай куоталаһыы кыайыылааҕа» бэлиэ

1982 – РСФСР эт – үүт промышленноһын министерствотын Бочуот кырааматата

1986 – «Үлэ бэтэрээнэ» мэдээл

1990 – «Кыайыы 50 сыла» мэтээл

1990 – «ССРС маршала Г.К.Жуков»  мэтээл

1996 – «1941 – 1945 сыллардааҕы Аҕа дойду сэриитигэр килбиэннээх  үлэтин иһин»  мэтээл.

 

 

 

Аҕам туhунан иhирэх тыллар.

Аҕам, Тимофеев Василий Спиридонович, кулун тутар 10 күнүгэр 1933 сыллаахха «Толооҥҥо» төрөөбүтэ. Аҕата Моойторук Испирдиэн, ийэтэ Анна диэннэр. Дьонноро кыахтаах, туруу үлэһит буоланнар, аҕам оҕо сааһа дьоллоохтук ааспыта. Оччолорго холкуос үлэһиттэрэ дохуоттарын сыл буолан баран аахсаллара. Эһэм Испирдиэн, быраата Өлөксөй, балта Маарыйа, оҕолоро Улахан Баһылай, Эҥэттэй, Дьаакып, Улахан Настаа, Маарыйа биир дьиэҕэ олорор буоланнар элбэх дохуоту аахсаллар этэ. Эт, бурдук дэлэй ыала. Дьон бөҕө сылдьан, аһаан- кэпсэтэн ааһаллара. Элбэх киһи махталын ылбыттара.

Аҕам оҕо эрдэҕиттэн булчут. Бастакы сиргэ хонуктаан сылдьан бултааһына 16 сааһыттан саҕаламмыт. Васильев Николай Тихонович — Тиипээн Ньуйкулайын кытта өрө, Үгүлээт ынараа өттүгэр баран бултаабыттар. Таба көлөлөөх сылдьаллар. Толоонтон киэһэликтии хоҥнон баран, бастакы хонуктарын «Чараҥнаахха» хоммуттар. Балааккаларын туруоран баран, аҕам Ньукулайтан ыйыппыт этэ: — «Ийэбин аҕынным, Толооҥҥо баран хонон кэлиим», — диэн. Ону Ньукулай буолбатах, сарсыарда тыҥ хатыыта айанныахпыт диэн.

Сирдэригэр тиийэн сүрүн бултара кырынаас. Ону чаархаанынан бултууллар. Онно дэҥ киис иҥнэн хаалан эрэй үһү. Оччолорго киис бобуулаах эбит. Ону Тылгыныга аҕалан туһааннаах дьоҥҥо хос-хос быһаарыы суруктаах туттараллар эбит.

 

СОРСУННААХ  СОНОРДЬУТ

 

Аҕабар анаабыт хоһооммун,

Суруйан эрэбин мин бүгүн,

Аар-саарга аатырбыт булчуту,

Сорсуннаах сонордьут киһини.

 

Кэмигэр бултуура кичэйэн,

Кылааннаах түүлээҕи сонордоон,

Кылаатын киллэртэ дойдуга,

Кыһанан көлүөнэ туһугар.

 

Алгыыра Аал уотун оттунан,

Айанныан иннигэр, аат ааттаан,

Аар Тойон айыыттан көрдөһөн,

Аныырын туһугар, булдуттан.

 

Баай Байанай-булт иччитэ,

Барыылаах эһэбит биэрэрэ,

«Баар буола турдун», — диэн көрдөһөн,

Бэлэҕин уунара утары.

 

Турара тыҥ хатыыта, урутаан,

Тыаһа суох таһырдьа тахсара,

Туманы быыһынан борукка,

Тураҕас атын көлүйэрэ.

 

Сыарҕата кыыкырдаан, айаннаан,

Бардаҕа кылааннаах булдугар,

Сырдатыа айаҥҥа халлаанын,

Биһиги барыбыт туһугар.

 

Былааннарын куруук толорор сорсуннаах булчут. Оччолорго биир кэмҥэ былаанын аһара толорон оройуоҥҥа бастаан, Дьокуускайга сүлүөккэ бара сылдьыбыт. Тыл этиппиттэр этэ, сатаан саҥарбакка биир кыһалҕа диирэ.

Ийэбин кытта ыал буолан, биэс оҕону төрөтөн дьоллоохтук олорбуттара. 1960 сыллаахтан Бүлүүтээҕи мясомолпром Тылгыны Үгүлээт нэһилиэктэригэр эт тутааччыннан үлэлээбитэ. Үлэтигэр чиэһинэй, үтүө суобастаах киһи. Иллэҥ кэмигэр любитель булчут. Сайын оту кыайа тутан оттооччу. «Муҥхаһыт арыыта» диэн, Түҥ өрүс арыытыгар, туох да киһитэ сатаан хаампат, адаал-дулҕа сиригэр сайын аайы 40-60 тонна оту оттоон, Тылгыны отделениятыгар туттарааччы. Сатабылын билэн оттуур киһи этэ.

Дьонун бултаан, илимнээн аһатар. Илимин бэйэтэ баайан, таҥан салыҥнаах быһа ааспат гына оҥостооччу. Собону сордоҥу ас гынан аһаабыт ыалларбыт. Эһэбит саҕаттан «Дьулаҥҥа» сордоҥҥо илимниибит. Ампаардаах аһалыкка тиийэр курдук сананан тиийэбит. «Эбэбит» барахсан баарыттан күндүлээн, хас да көлүөнэ дьон иитилиннэхпит.

Тылгыны күөлү «Илин эбэ» диибит. Сопхуос ыһыллыбытын кэннэ оттуур сир биэрбиттэрэ. Аҕам оҕолорунаан, сиэннэринээн элбэх сылларга оттообута. Сирин ыраастаан бэйэ сирэ оҥостубута. Билигин даҕаны арендаҕа ылан оттуубут. Быраатым Василий Васильевич сайын аайы элбэх оту ылар.

Аҕам туһунан сырдык, ыраас өйдөбүл элбэх. Бу диэн барытын ыраас мууска ууран суруйдахха, бэйэтэ уһун сэһэн буолуо этэ.

Бары үлэни барытын кэмигэр тута бүтэрэр ордук диэччи, оннук да бүтэригэн-оһоруган киһи буолааччы. Хара үлэни кыайа туппут, сүрэхтээх бастыҥа этэ. Аар-саарга аатырбыт сааһыт. Үйэтигэр тылбыйар кынаттааҕы сыыспатах киһи. Этээччи ээ, көҥдөй буолла да табабын диэн. Оннук даҕаны этэ, биирдэ сыыһа ыппытын көрбөтөҕүм. Иһэҥдэҕэ саас аайы кустуубут. Аҕам баар кэмигэр сааскы көтөр бөҕө буолааччы. Бу саҥалара элбэҕин, көрдөөх күйгүөр оргуйан олорооччу. Айылҕа уһуктар кэмэ туохха тэҥнээх буолуой? Киһи дууһата үөрэр. Булдуттан дьоҥҥо бэрсибит аҕай киһи уонна өлгөм буолааччы. Ыалларбыт бары ону өйдүүллэр, махтанар этилэр.

Бииргэ үөскээбит дьоннорун Лууканы, Тиипээн Ньукулайын, Такыыраба Сөдүөччүйэни, Луукан балта Киристиинэни куруук санааччы. Толооҥҥо үчүгэйдик олорбуттарын туһунан кэпсээччи.

1999 сыллаахха күн сириттэн барбыта. Аҕабын куруук саныыбын, сырдык ыраас өйдөбүл сүрэхпэр иҥэн сылдьар.

 

 

 

Ахтыыны суруйдум улахан уоллара Куола — Тимофеев Н.В.