Текеянова Варвара Спиридоновна (1925 г.р.)

Мин хос эбэм Маҕаны нэһилиэгэр Бахтайбыт алааһыгар 1925 сыллаахха атырдьах ыйын 1 күнүгэр күн сирин көрбут, олус ыарахан, ас-үөл ,таҥас -сап суох кэмигэр төрөөн эрэйи,  ыарахан олоҕу кыра эрдэҕиттэн билэн улааппыт. Эбэм сэттис кылааһы бүтэрбитин кэннэ, холкуос ыарахан үлэтигэр , аччык, эдэр оҕо, олус сылайара, ыарырҕатара, ол да буоллар кини эппиэтинэстээх буолан, бэриллибит үлэни хайаан да чиэһинэйдик толорор эбит. Астара суох буолан, оннооҕор тирии сутукатын кыһыйан бутугастаан иһэллэрэ, бөлөнөх көстөрө кинилэргэ улахан үөрүү буолара…

1946 сыллаахха эбээм чиэһинэйдик үлэлээбитин иһин үөрэҕин салҕыырыгар холкуос бэрэссэдээтэлэ  уопсай мунньах  быһаарыытынан көҥүллээбит. Эбээм ити сыл Бэрдьигэстээххэ промартыалга улэҕэ киирбит , онтон иистэнньэҥнэр 5 ыйдаах куурустарын  үөрэнэн  бүтэрбит. Кини оройуон бастыҥ иистэнньэҥэ. Кэлин эдэр оҕолор үөрэҕи бүтэрбиттэригэр быткомбинат тэриллибит. Эбээм 1975 с «Сардаҥа»  ыччат- комсомольскай коллективыгар сон тигэр биригээдэ наставнига буолар, кини эдэр иистэнньэҥнэри ыйан-кэрдэн, сүбэлээн-амалаан биэрэрэ. Эбээм олус өр кэмҥэ- 1992с диэри тас таҥаһы тигиигэ салгыбакка улэлээбитэ, бэриллэр былааннары аһары толорон иһэр эбит.

Эбээм холобур буолар минньигэс астаах хаһаайка, киһи барыта киэн туттар иистэнньэҥэ. 

Үлэтин таһынан быыс булан, элбэх киһиэхэ арааһы  иистэнэн, төһөлөөх элбэх киһи махталын ылбыта буолуой?! Эбэм уереммитэ буоллар, үчүгэй биолог-оҕуруотчут буолуо этэ. Кини кэпсиирэ: «Хортуоппуйу хайдах почватын оҥорон  элбэҕи ылыахха сөбуй? Хортуоскатын тулатын күрүөлүөххэ, сир үрдүгэр кумаҕын, перегнойун кутан, наада буоллаҕына сабан, көрөн истэн олордуохха наада, сирин алдьатар куһаҕан», — диэн этэрэ. Айылҕаҕа сылдьарын олус сөбулүүрэ, оту-маһы, сибэккини сирийэн, олус мындырдаан көрөрө, дьиэтин таһыгар аҕалан олордоро, бүөбэйдээн көрөрө- истэрэ, аҕалбыт ото-маһа, сибэккитэ олох өлбөт этэ. Кини айылҕаны кэтээн көрөн, сыл ахсын хайдах дьыл кэлиэн билгэлиирэ, анализтыыра.  Кини дьоҥҥо -сэргэҕэ сыһыана олус үтүө-сайаҕас этэ, дьону олус үчүгэйдик сыаналыыра, киһини барытын истиҥник үчүгэйдик ахтара, киһи кини кэпсээнин истэ-истэ үөрүөх эрэ курдук турукка киирэҕин, ол доруобуйаҕар да көмөлөөх курдуга… Эбээм ханнык эмтээх от -мас баарын билэрэ, кытаатан туьаныҥ диэн сүбэлиирэ. Эбээбитинэн киэн туттабын, элбэх оҕолоох ийэ, эбээ, хос эбээ. Биир киһи үлэлиир үлэтин аһары үлэлээбит биһиги бастыҥ киһибит эбэбит, кини курдук элбэх киһи баара буоллар, олохпут өссө тупсуо, сайдыа дии саныыгын… Киниэхэ үйэтигэр үлэлээбит ситиһиилэрин, ананан бэриллибит наҕараадалар туоһулууллар : Варвара Спиридоновна — үрдүк кылаастаах иистэнньэҥ, РСФСР бытовой сулууспатын туйгуна, САССР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлэээх улэһитэ, үлэ, тыыл ветерана, САССР персональнай пенсионера, Горнай улууьун Бочуоттаах олохтооҕо. Кини «Бочуот Знага» уордьанынан, Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии 1941-1945 сылларыгар  килбиэннээх үлэтин иһин «Үлэ ветерана» , В.И. Ленин төрөөбүтэ 100 сыла туолуутун бэлиэтинэн , «Килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээллэринэн, «Ыччат наставнига», «Туйгун улэ», «Көмүс  илиилээх уус», хаста да САССР Верховнай Советын Президиумын уонна элбэх оройуон тэрилтэлэрин Бочуотунай грамоталарынан наҕараадаламмыта. 

 

 

 

Автор: Готовцев М., 5  класс