Свинобоев Иван Гаврильевич (1920 г.р.)

 

Свинобоев Иван Гаврильевич 1920 сыллаахха Суоттуга элбэх оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Оҕо сааһыттан үлэҕэ эриллэн улааппыта. 1935 сыллаахха колхуоска киирбитэ. 1942 сыллаахха Аҕа дойду улуу сэриитигэр ыҥырыллан барбыта. Кини бииргэ төрөөбүттэриттэн Иваны кытта түөрт уол арҕааҥҥы фроҥҥа ыҥырыллан барбыттарыттан Иван эрэ тыыннаах ордон кэлбитэ.

Бастаан Челябинскай куорат таһыгар баар байыаннай лааҕырга үөрэммитэ, онтон Московскай уобаласка пулеметнай ротаҕа алта аҥаар ый үөрэппиттэрэ.

Бу кэнниттэн Белоруссияҕа сэриилэһэр армияҕа ыыппыттара. Манна улаханнык илиитигэр бааһыран алта ый эмтэммитэ. Онтон дойдутугар доруобуйатын туругунан ыыппыттара. 1944 сылтан илиитэ хамсатар буолан колхуоска үлэлээн барбыта. 1948 сыллаахха Мэҥэ-Хаҥаластан төрүттээх Харитонова Акулина Васильевна диэн кыыһы кэргэн ылан ыал буолбуттара. Алта оҕону төрөтөн улаатыннарбыттара.

Аҕам туһунан ахтыым

Мин аҕам Свинобоев Иван Гаврильевич 1920с. Суоттуга элбэх оҕолоох Свинобоев Гаврил уонна Екатерина Егоровна диэн ыалга төрөөбүтэ. Оҕо сааһыттан холкуоска араас үлэҕэ: окко, бурдук ыһыытыгар, быһыытыгар, сүөһү көрүүтүгэр, кыһын оҕуһунан, атынан алаастартан, арыылартан от тиэйиитигэр ыарахантан ыарахан үлэҕэ үлэлиирэ.

1942с. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр ыҥырыллан барбыта. 1943с. бааһыран, инвалид буолан кэлбитэ. Кэлээт да, эмтэнэн, үтүөрэн баран кыайыыны уһансан үлэ үөһүгэр түспүтэ. Оҕолору, дьахталлары кытта тэҥҥэ араас үлэҕэ үлэлэспитэ. 1947с. «Килбиэннээх үлэтин иһин” мэтээлинэн наҕараадаламмыта.

Кэргэнинээн Харитонова Акулина Васильевналыын тоҕуста оҕоломмуттарыттан алта оҕо билигин төрөөбүт Суоттуларыгар ыал дьон буолан үлэлии сылдьаллар.

Аҕам харса суох үлэһит этэ. Кыра сылдьан өйбөр хаалбыта: сарсыарда эрдэ туран алаастартан, арыылартан атынан, оҕуһунан от тиэйэ барара, киэһэ тоҥон-хатан кырыа хаар буолан хойут кэлэрэ. Сайынын окко үлэлиирэ. Кэлин Суотту орто оскуолатыгар окко оҕо лааҕыра тэриллибитигэр онно наставнигынан хас да сыл үлэлээбитэ. Ити сылларга начальнигынан Кулаковскай А. Р. үлэлээбитэ. Оскуола Хатыҥ Арыыга сыл аайы оттуура. Лааҕыр оройуоҥҥа, республикаҕа миэстэлэһэрэ. Кыһынын холкуоска, совхуоска сүөһү аһатара, түннүгүнэн от киллэрэрэ, сорох сыл сүөһүнү уулатыыга үлэлээбитэ.

Олоххо активнай позициялаах этэ. Агитзона «Кыым» үлэтигэр активнайдык кыттара. Саҥа дьылга абааһы маскараата буолбутун өйдүүбүн. Биир мунньаҕы көтүппэккэ сылдьара, нэһилиэк, совхуос, зона мунньаҕа буоллун, өрүү сылдьара, ол мунньахтарга бэйэтин санаатын этэр этэ. Зоналар икки ардыларыгар ыытыллар спортивнай күрэхтэһиилэргэ, холобур, канат тардыһыытыгар кыттара.
Аҕам сытыары сымнаҕас, көнө, судургу майгылаах этэ. Аҕабыттан биирдэ мөҕүллүбүппүн өйдөөбөппүн. Мин өйбөр кини үтүө суобастаах үлэһит буолан хаалбыт.

Үтүө суобастаах үлэтин иһин 1957с. Саха сирэ Россия састаабыгар киирбитэ 325 сылыгар Уус-Алдан үлэһиттэрин депутаттарын оройуоннааҕы Сэбиэтин исполкомун быһаарыытынан “Кама” чаһынан, эҕэрдэ суругунан наҕараадаламмыта. 1947с. Бэс ыйын 9 күнүгэр «Аҕа дойду сэриитин бириэмэтигэр килбиэннээх үлэтин иһин” мэтээлинэн наҕараадаламмыт. Кыайыы 30, 35 сылларынан, Сэбиэскэй Сойуус Сэбилэниилээх күүстэрин 50 сыллаах үбүлүөйүнэн мэтээллэрдээх.

 

 

Автор: Е.И.Свинобоева