Стрекаловская Мария Егоровна, (1924-2005 г.г.)

Моя прабабушка родилась в 1924 году. Ее мама очень рано умерла и прабабушка с раннего детства работала на тяжелых работах. Ее отец — Стрекаловский Егор Филиппович умер в 1961 году в возрасте 85 лет. А мама Стрекаловская (Иванова) Мария Ивановна рожала всего 15 раз, но в то времена без лекарств, из-за трудной жизни многие дети умерли в младенчестве. И Мария Ивановна в 1927 году при родах умерла от кровотечения.

У нее остались 3 детей, моя прабабушка была вторым ребенком.

Воспоминания моей прабабушки Марии Егоровны из семейного архива: «Дьиэбит таьыгар малатылка баар этэ. Баайыылаах бурдук сиэмэтин астыыллара. 12 сааспыттан ыла онно о5уьу уурээччиннэн улэлээбитим. Онтон ыла наар колхоз улэтигэр сылдьыбытым.

1942 сылаахха Уус Алдан улууьугар аьына туьэн сут дьыл буолбута. Сайын Онор колхоьуттан 40-ча киьи Кэбээйи улууьун Сииттэ беьуелэгэр оттуу барбыппыт. О5уска сыар5аны келуйэн айаннаабыппыт, 15 ыанар ынахтаах этибит. Opyhy улахан болуотунан эрдэн туораабыппыт. Хаста да кырынан, орус арыытыгар хонон, хас да куну быьа туораабыппыт. Сииттэ5э оттуу сылдьан аьылыкпыт диэн бурдугунан оноьуллубут хааьы буолара. Нуорматын толорбут киьиэхэ арыый да элбэх хааьыны биэрэллэрэ, толорботох киьиэхэ — кыраны. Килиэп, лэппиэскэ диэн суо5а. Ынахпыт уутунэн суорат онорон, аьылыкпытыгар эбинэрбит. Kyhyepy диэки сотору-сотору а5ыйахтыы киьини дойдуларыгар ыыталаан истилэр. Онтон ыкса куьун хаалбыт дьон уонча буоламмыт Батамайтан чугас Ньа5аада арыыга киирэн сэтиэнэх оту оттообуппут уонна иирээйи тала5ы кэрдэн муспуппут. Арыыга барарбытыгар 1-дии киилэ бурдугу биэрбиттэрэ. Онон хааьы оностон сии-сии 20-чэ хонук улэлээбиппит. Кэнники ол бурдукпут бутэн, аччыктаан, кыайан улэлээбэт да буолбуппут. Суеьулербит ерус унуор Урун Куел диэн сиргэ хаалбыттара. Биригэдьиирбит 2 куннэ биирдэ оночонон онно баран кэлэрэ уонна биирдии киьиэхе киилэ анардыыта суорат а5алара. Аьылыкпыт онон бутэрэ. Хата, ол дьыл дьелуьуен учугэйдик ууммут буолан абыраабыта. Харана кыьыл буолуор дылы буспут беден дьелуьуеннэри иьиккэ хомуйан баран кыратык уу кутарбыт уонна илдьирийиэр дылы ытыйарбыт. Оччого дьелуьуен сиэмэтэ иьиппит тугэ5эр сенен хаалар. Yehээ еттун атын иьиккэ кутан ыларбыт, сиэмэтин то5орбут. Ким бурдуктаах, онно эбен булкуйара, оччо5о син хааьы курдук буолара. Онтон ыкса куьун тойотторбут, суеьулэрбит кеьен киирбиттэрэ. Ол киирэн биир тынаьаны елерен уллердилэр, 4-туу киилэ эт тигистэ. Дьэ аьааммыт, арыый да сэниэ киллэриннибит. Сыьыары хотонноох эргэ дьиэни еремуеннээбиппит, сыбаабыппыт. Оннук сэтиннь ый бутуер диэри сырыттыбыт. Куел тонмутун кэнно мунхалаатыбыт. Балыгы кыайан ылбатыбыт. Биир улахан соболоох куелтен 6-лыы собону, атын куелтэн 2-лии киилэ кыра быччыыка тигистэ. Батамай диэки таас энэргэ икки киьи баран куобахтаабыттара. Биирдии куоба5ы абалан биэрбиттэрэ. Онтон бурдук кэллэ, биирдии киилени тунэттилэр. Маны барытын сиэмэн, дойдугутугар бараргытыгар ойуе гыныаххыт диэтилэр. Орус турбутун кэннэ, сэтинньи

бутуутугэр дойдубутугар айаннаатыбыт. Айаммытыгар ейуебут диэн ордоруммут бурдукпут тобо5о уонна балыкпыт. Бастаан Батамайга туораатыбыт. Биир сыар5алаах о5устаахпыт. Бэйэбит алтыабыт. О5успут ыран сыта-сыта туран нэьиилэ хаамар. Батамайга айанныттар дьиэлэригэр

хонон баран, Арбынна бардыбыт. Арбынна тиийэн нэьиилэ ыал булан хоннубут. Итинник сатыы айаннаан, хас да хонон Онерге тиийдибит.

Дьиэбер кэлбитим а5ам, маачаха ийэм уонна 4 саастаах кыра быраатым Дьегуер туох да aha суох аччыктаан олороллор эбит. Мин а5ыйах собо ордоруммутум, ону сиэн хоннубут. Ол кэнниттэн дьонум биир ынахтаахтарын идэьэлээн сиэтибит. Эдьиийим Матрена Егоровна суеьуну керуугэ биригэдьиир этэ. Суеьулэрин сыл туоратар кыахтара суох буолан, ол куьун Сииттэгэ, биьиги оттообут сирбитигэр кеьерен барбыттара. Онно сылдьан суеьулэрэ сутэн, дьоннор уоран сиэннэр итэ5эстэммиттэрэ. Биригэдьиири буруйдаан, салалта5а тыллаабатах диэн сууттааннар хаайыыга ыыппыттара. 21 эрэ саастаах о5о буруйа суох эрээри кыа5а суох буолла5а дии. Чанай диэн киьи биир суеьуну кууьунэн елерен, эмиэ хаайыыга барбыта. Эдьиийим Матрена хаайыыга баран, ыалдьан елбутун истибиппит.

Сииттэттэн кэлбит кыьыммар, мин кыра бырааппын илдьэ дьааьылага сэбиэдиссэйинэн улэге киирбитим. Дьааьыла биир о5отутар нуормата ыйга 3 киилэ бурдук буолара. Ону уллэрэн поварга биэрэбин. Ол улэлиирбэр биирдэ эрэ нуорма5а 8 киилэ бурдугу биэрбиттэрэ. Онтон нормаларын олох да биэрбэт буолбуттара. Колхоз биирдэ эмэ ас биэрэрэ. Дьааьыла о5олоругар миэтэрэнэн танастан танас тигэр этим. Онтон ордубут кыраьын танастарынан салбаан-илбээн танастаммыта буолбутум. Оннук кыьыны кыстаабыппыт. Сайыныгар биригээдэ5э окко ыыппыттара. Куннэ 200г нуорма бурдук биэрэллэрэ. Мин биир куннэ5и нуормабын дьоммор биэрэбин, биир куннээ5ибин икки куннэ уьатан сиибин. Сарсыарда халлаан сырдыыта барарбыт, киэьее харанарбытын кэннэ кэлэрбит. От уунэн син оттоммуппут. Ол кэнниттэн кыьын ферма5а cyehy керееччунен улэлээбитим. Эьиилиттэн ыла он дьыл буолан, ас-уел син баар буолан испитэ.

1944 сыл куьунугэр Кривошапкин Иннокентий Прокопьевич диэн Кэбээйи (ол сабана Саккырыыр) улууьун Сиэгэн Куел боьуолэгиттэн сылдьар киьиэхэ кэргэн тахсыбытым. 4 о5олонон баран, Кэлэдимэ алааьыттан кеьен, Онер беьуелэгэр киирбиппит. Улахан уолум Афоня оскуола5а киириэхтээх этэ. О5онньорум кыьын наар Сиэген Куелгэ бултуу барара. Сайын кэлэн суеьугэ бостууктуура. Сэттэ о5олонон баран аьылыкпытыгар колхозтан ас иэс ылан дэлби иэскэ киирбиппит. Улэ суох буолан хаалбыта. Ферма ыраа5а бэрт буолан, онно кыайан улэлээбэтэ5им. Сатаныа суохпут диэн 1962 сыллаахха бултаах-астаах сиргэ Сиэгэн Куелгэ кеспуппут. Кэнники Онердее5у дьиэбитин 1500 солкуобайга атыылаан, колхозка иэспитин телеебуппут.

Сиэгэннэ Иннокентий Прокопьевич балыктаан, бултаан, тайахтаан о5олорун ииппитэ. Мин тиийээт да улэлээбитинэн барбытым. Кулуупка остуорастаабытым. Кэнники балыыьа5а поварынан улэлээбитим.

Улахан уолум Афоня теруе5уттэн сурэгэ ыалдьар этэ. 1964 сыллаахха Ленинград куоракка 16 саастаа5ар сурэх эппэрээссийэтин кэнниттэн елбутэ. Онно кемуллубутэ. 13-тэ о5оломмуппуттан 7 о5о бары биир дьиэ5э улаатан, сэттиэн ыал буолбуттара.

Сиэге Куелгэ о5олор кыра эрдэхтэринэ Кривошапкин Петр Прокопьевич, кини кэргэнинээн Анисья Иннокентьевналыын харчынан да, аынан-уелунэн да элбэхтик кемелеспуттэрэ, онон кинилэргэ махталым мунура суох.»

Награждения: Ветеран тыла, Ветеран труда.

Моя прабабушка была талантливой швеей, шила всем детям одежду сама. Она до самой старости занималась шитьем, до сих пор ее внуки, правнуки одеваем сшитые ею унты, шапки.

Я горжусь своей прабабушкой!

 

Автор: В.Кривошапкин, ученик 7г класса.