Сивцева Мотрена Дмитриевна
(1918 – 1978)

 

Мин а5ам эдьиийэ, Сивцева Мотрена Дмитриевна 1918 с.Мэҥэ-Хаҥалас оройуонун II Тыыллыма нэhилиэгэр Хаатылыма5а төрөөбүтэ. Бииргэ төрөөбүт төрдүө этилэр. Кини улаханнара этэ, быраата Спиридонов Семен Дмитриевич, мин а5ам, балта Максимова Дария Дмитриевна уонна кыралара уол эбит да, кыра сааhыгар ыалдьан өлбүт. Аас-туор олоххо кыhал5алаахтык иитиллибит. Ийэтэ  Өкүлүүнэ эдэр сааhыгар ыалдьан өлөн уонна ыал улахан о5ото буолан, начальнай оскуола 3-с кылааhыгтан тохтоон, дьиэ-суоhү көрөөччү, танас-сап тигээччи буолбут. Онтон салгыы үөрэнэр кыа5а суох буолан, кыра о5о сааhыттан производство5а үлэлээн барбыт.

1940 сылга диэри Тыыллыма нэhилиэгин Сталин аатынан колхозка сүөhү иитиитигэр туох баар бары күүhүн-уо5ун харыстаабакка доярканан үлэлээбитэ. Онтон салгыы 1940-1948 сс. кэргэн тахсан, Нөөрүктээйи нэhилиэгэр «Сана олох» колхозка Сталинскай премия лауреата Михаил Григорьевич Егоровы кытта сайынын о5уруот аhыгар, кыhынын сүөhү итиитигэр сыратын биэрэн туран үлэлээбитэ. Кэргэнэ Сивцев Егордуун биэс о5ону төрөппүттэриттэн со5отох уола Сивцев Иван Егорович эрэ хаалбыта, атыттара кыра саастарыгар оччотоо5у ыар олох содулугар суорума суолламмыттара. Кэргэнэ Егор 1948 с. ыалдьан өлөр, со5отох илиитигэр тутан хаалбыт о5отунаан дойдутугар Хаатылыма5а тахсан, Ленин аатынан колхозка пенсия5а тахсыар диэри доярканан үлэлиир. Пенсия5а 1968 с. тахсар уонна доруобуйата кыайбатынан уурайар.

Биhиги эдьиийбит Мотрена Дмитриевна үлэтиттэн А5а дойду Улуу сэриитин кэмигэр өстее5ү кыайыы туhугар диэн, бэйэтин харыстаммакка, түүннэри-күнүстэри колхоз производствотыгар энкилэ суох үлэлээн, кыайыыны уhансыбыта. Ол иhин СССР Верховнай Советын Президиумун ыйаа5ынан «А5а дойду Улуу сэриитигэр 1941-1945 сс. килбиэннээх үлэтин иhин мэтээлинэн на5араадаламмыта.

Саха АССР тыатын хаhаайыстыбатын министерствотыттан 1964 сыллаахха үүтү ыаhынна үрдүк көрдөрүүлэрин иhин «Саха АССР бастын ыанньыксыта» диэн свидетельствонан на5араадаламмыта. Кыайыы 30 сылынан үбүлүөйдээх мэтээллээх. 1965 сыллаахха бастын ыанныксыт быhыытынан «Коммунистическай үлэ ударнига» үрдүк аата инэриллибитэ.

Производствоба урдук кердеруутун иhин Ленин аатынан колхозка хас да төгул бочуотунай грамоталарынан уонна сыаналаах бэлэ5инэн на5араадаламмыта. 1967 с. биирдии ыанар ынахтан 1806 кг үүтү ыыры ситиспитэ, ол са5ана итинник үрдүк көрдөрүүнү ситиспит оройуоҥҥа а5ыйах этэ.

1982 с. «Ветеран труда» мэтээлинэн на5араадаламмыта.

Биhиги эдьиийбит, анардас да буоллар, өрүү борооскулаах ына5ын илдьэ сылдьыбыта. Оччотообу салайааччылар үтүөлэринэн эбии от биэрэн улаханнык абырыыллара.

Уоллаах кыыhын, сыратын-сылбатын биэрэн туран үлэhит дьон онортообута. Уола улаатан, отчут-масчыт буолбута, тракторист идэтин ылан, совхоз ыhыллыар диэри үтуө суобастаахтык «Петров Халлааскы» отделениетыгар, кэлин Хаатылыма учаастагар үлэлээбитэ.  Кыыhа Александра Дьокуускайдаа5ы уп техникумун 1975 с. бүтэриэ5иттэн Майа5а киин балыыаhа бухгалтерынан үлэлээбитэ.

Эдьиийбит үлэ5э-хамнаска дьулуурдаах, таhаарыылаах үлэлээ5э. Олоххо-үлэ5э үчүгэйгэ эрэ тардыhара. Табаарыстарыгар үтүе, эйэлээх бол5омтолоох сыhыаннаа5а, сиэр-майгы, суобас мааны киhитэ этэ. 1978 с. олунну ый 11 күнүгэр 69 сааhыгар олохтон күрэммитэ.

Сабарайкина М.С., Дьокуускай, 2025с.