Сивцева (Макарова) Татьяна Вуколовна (1915-1962)

Мин ийэм Сивцева Татьяна Вуколовна (улахан Татыйаас) 1915 сыллаахха күн сирин көрбүт.

Ийэм бастакы кэргэнэ Хоту Сылан чугаһыгар Бэрэттэн чугас олохтоох Ноговицын Пётр Михайлович диэн эбит. Хас да оҕоломмуттар, олор турбатахтар. Кинилэр 1938 сыллаахха сэрии иннинэ Чурапчыга көһөн киирбиттэр. Оччолорго кыра оҕолордоох этилэрэ. Егор Михайлович Чурапчыга суут исполнитэлинэн үлэлиирэ. Ол иһин көһөн киирбиттэр. Аччыгый Таня оччолорго эдьиийин ааҕы кытары бииргэ олорсубут. Таня сааһынан уончалааҕа.

Чурапчы арҕаа өртүгэр ветеринардар тастарыгар, улахан саха балаҕаныгар хас да дьукаах буоланнар олоро сылдьыбыттар. Ийэм Татыйаас оччолорго аллараа эргэ остолобуойга үлэлээбит. Муруҥ Тыымпыйаҕа пекарняттан аттаах тэлиэгэнэн хлеб таһа сылдьыбыт. Оччолорго карточнай система эбит.

1941 сыл сайыныгар Егор Михайлович уонна Пинигин Дьөгөүссэ, иккиэн суут үлэһиттэрэ военнай повестка туппуттар. Оччотооҕу район салалтата мунньяхтаабыт: иккиэннэрин фронҥа ыҥыраллара табыллыа суох буолан, иккиттэн биирдэрин хаалларарга Исполком уурааҕын ылыммыттар. Дойдуга суут-сокуон үлэһитэ суох сатаныа суохпут диэн санааттан, арыый урут үлэлээбит, опыттаах Пинигин Дьөгүөссэни хаалларарга уураахтаабыттар. Онон Егор Михайлович бастакы хомуурга күһүөрү сайын 1941 сыллаахха фронҥа аттанар буолбута.

Фронтан кэргэнигэр Татыйааска сурук суруйталаабыта биллэр. Этэҥҥэ сылдьабын диэн. Ити курдук 1942 сыллаахха дылы тыыннааҕа биллэрэ. Арҕаа Белорусскай фронт диэки сылдьыбыт буолуохтаах. Ити сыл эмискэ өлбүтүн туһунан кэргэнигэр биллэрэллэр. Онтон ылата сураҕа суох сүтэн хаалбыт. Дьонноро училищаҕа бары көһөн тахсыбыттара. Сэрии ыар кэмнэригэр ийэм остолобуойга иһит сууйааччытынан үлэлээбит. 1943 сыллаахха Татыйаас кыра балтытынаан Танялыын дойдуларыгар Бэрэ5э көһөн тахсыбыттар. Онно ийэм фермаҕа дояркалаабыт.

1945 сыл сайыныгар уруккута Сылан олохтоо5ор Сивцев Степан Павловичка кэргэн тахсыбыт. Ол мин а5ам буолар. Ол кэнниттэн өрүс арҕаа эҥэригэр Тулагы Киллэмҥэ Степан Павлович дьиэ кэргэнин көһөрөн киллэрэр. Ийэм мин аҕабыттан үс оҕолонор: Степа, Таня уонна мин.

Мин ийэм олоҕо бэйэтин көлүөнэтин дьонуттан туох да уһулуччу уратыта суох. Дьону кытта тэҥҥэ сылдьан, үлэлээн-хамсаан,  барыта Улуу Кыайыы туһугар буоллаҕа. Төһө да ыар сыллар, кэмнэр буоллунар оҕо төрөтөн, улаатыннаран, олох суолугар үктэннэрэн  орто дойдуга олох олорон аастаҕа… Билигин кини олоҕун салҕааччылара, сырдык аатын ааттатааччылара кини сиэннэрэ, хос сиэннэрэ, хос хос сиэннэрэ буолаллар.

 

Автор: У.С. Дьячковская