Сидоров Лев Макарович (1904-1989 гг.)

 

Үлэ, тыыл бэтэрээнэ

Мин хос эһээм, Сидоров Лев Макарович 1904 сыллаахха сааскы Ньукуолуҥҥа Таатта улууһун Чөркөөх бөһүөлэгэр төрөөбүтэ. Оҕо сааһыттан баай Нэстээрэпкэ хамначчыттаабыта. Аҕата баай Нэстээрэпкэ сылгыһыттыыра, ийэтэ ыанньыксыттыыра, балта Мавра ийэтигэр көмөлөһөн сүөһү көрсөрө. Биир саас аҕалара ат айааһыы сылдьан аттан бырахтаран бүөрэ сытыйан өлбүтэ. Үс оҕо ийэлэрин кытта тулаайах хаалан баай хабылатыгар оҕо саастара ааспыта. Өрөбөлүүссүйэ буолан балта, быраата – Роман үөрэнэн ааҕар, суруйар буолбуттара. Лев ыал улахан оҕото буолан дьонун иитэр-аһатар, таҥыннарар, үлэ киниэхэ сүктэриллибитэ.

Дирбиэн-дарбаан күннэр-дьыллар сабардаабыттара, хос эһэм быраата Роман Таатта бастакы комсомола буолбута. Кини Амма оройуонугар Абаҕа комсомолестарын босхолооһуҥҥа кыттыбыта. Дьокуускайга репрессияттан куотан убайыгар Левка Чөркөөххө тиийэн тыына быстар. Табаарыһа Елисеев Гаврил Артемьевич кэлэн Дьокуускайга ыалдьан сыттаҕына: «Таатталары тутан хаайталаан эрэллэр» -диэн түүҥҥү хараҥаҕа Лена өрүһү тыынан таһааран Тааттаҕа күрэтэллэр.

Лев Макарович ТуСоз тэриллиитигэр кэргэнинээн Сидорова Александра Ивановналыын бастакынан уонча сүөһүнү холбоон киирэллэр. Лев Макарович «Бойобуой» колхозка сүөһү көрүүтүгэр, кэргэнэ ыанньыксытынан үлэлииллэр. Сэрии сылларыгар икки сыл Читаҕа Шахтиминскай оройуоҥҥа көмүс  хостооһунугар сылдьар. Лев үлэтигэр үчүгэйин иһин наҕараада бөҕөҕө түһэрэллэр, онтон салайааччылара эдэр баҕайы хамандыырдары барыларын байыаннай бириэмэ сокуонунан ытыалаан кэбиһэллэр саллааттар астарын-таҥастарын уорбуттарын иһин.

Лев үлэ фронуттан кэлээт колхоһугар үлэлээбитинэн барар. Кыһынын «Куолума» үрэххэ муус туруута сүөһү үүрэн киирэн кыстаталлар. Левы кытта икки сулумах ыаллар киирсэллэр. Лев оҕус сыарҕатыгар балаакка тардан от тэлгэтэн икки оҕолорун, кэргэнин илдьэ киирэр. Куолумаҕа иччитэх дьиэҕэ киирэн күөлтэн муус анныттан бадараан хостоон сыбыыллар, тыаттан тиит суулларан аҕалан балаҕаннарын оһоҕун оттоллор. Итинник тымныыга үлэлээн хаһыс да сылларыгар икки уол оҕолорун сүтэрэллэр.

Хос эһээбэр Стахановец аатын иҥэрэллэр. Эһэлээх, эбэм иккиэн үчүгэй үлэлэрин иһин «Сталин» төбөлөөх медалларынан, грамоталарынан, дипломнарынан наҕараадаламмыттара, үлэ бэтэрээннэрин үрдүк аатын ылбыттара. Аҕа дойду сэриитин бириэмэтигэр эһэлээх эбэм кыайыыны уһансан үлэлээбит эбии төлөбүрдэрин Советскай армияҕа хаста да ыыппыттара. Эһэм кэнники кочегарынан оскуолаҕа, совхозка гаражка үлэлээбитэ. Кини этэр эбит: ««Бойобуой» колхозтан сут дьылга биир да киһи хоргуйан өлбөтөҕө, ити биһиги үлэбит түмүгэ»-диэн.

Лев Макарович 85 сааһыгар олохтон туораабыта.

 

 

 

Автор: И.Николаев, 8 кылаас