Саввин Николай Арсентьевич (1919 г.р.)

 

Саха АССР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, үлэ, тыыл ветерана, Уус Алдан улууһун бочуоттаах гражданина Саввин Николай Арсентьевич 1919 ыам ыйын 22 кунугэр Бороҕон улууһун II Өлтөк нэһилиэгин Арыылааҕар Балламта алааска төрөөбүтэ.

Аҕата — Саввин Арсентий (Авксентий) Александрович, ийэтэ — Саввина (Данилова) Екатерина Степанова. Бииргэ төрөөбүт үһүөлэр. Эдьиийдэрэ Саввина Вера Арсентьевна уонна Саввмна Екатерина Арсентьевна.

Николай Арсентьевич оҕо сааһа Билиистээххэ ааспыта. Аҕата Өссүөнтэй оҕонньор үгэннээн отучча сүөһүлэнэ сылдьыбыт, хоп курдук сэниэ ыаллар ахсааннарыгар киирэрэ. Сүөһү мэччирэҥин батыһан сылга үс төгүл (сайылыкка, оторго, кыстыгар) көһөрө, киэҥ бурдук сирдээҕэ. Иннэ гынан Ньукулай, соҕотох уол буолан, кыра сааһыттан үлэҕэ эриллэн улааппыта.

1930 сыллаахха Орто Эбэ сэттэ кылаастаах оскуолатыгар үөрэнэ киирэн, 1935 сыллаахха биэс кылааһы үөрэнэн бутэрбитэ.
1937 сыллаахха аҕата «Арыылаах» колхозка киирбитэ. Сэрии кэмигэр Дьиэлэрэ умайан хаалан Арыылаах бөһүөлэгэр көһөн киирбиттэрэ.

Үлэтэ:
— 1937-39 сс. — үлэтин суолун колхозка оҕунуох-уматык тутааччынан саҕалыыр;
— 1939-42 сс. — «Арыылаах» колхозка кладовщигынан үлэлиир;
— 1943-45 сс. — туус балыкка үлэлиир. Өнөргө, I Өспөххө, Мүрүгэ муҥхалаан балык тууһааһыныгар сылдьар;
— 1946-46 сс. — 30 сыл устата бастаан «Победа», «Мичурин» колхозтарыгар, кэлин «Лена» совхоз Бэйдиҥэтээҕи Арыылаах участогар биригэдьииринэн үлэлиир;
— 1976-84 сс. — пенсияҕа тахсан баран Артомонов Афанасий Иннокентьевич звенотугар сылгы аһатааччынан үлэлиир;
— 1984-92 сс. — бөһүөлэккэ баанньыгы улэлэтэр. Улэтин уопсай ыстыыһа — 55 сыл.

Наҕараадалара:
— 1946с. — «Аҕа дойду Улуу сэриитин 1941-1945 сс. улэҕэ килбиэнин иһин» мэтээл;
— 1965с. — Москваҕа норуот хаһаайыстыбатын быыстапкатыгар кыттыыны ылбыта;
— 1970с. — «В.И. Ленин төрөөбүтэ 100 сылын туолуутунан, Үлэҕэ килбиэнин иһин» үбүлүөйүнэн мэтээл;
— 1972с. — Саха АССР Верховнай Советын Президиумын ыйааҕынан «Саха АССР норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх улэһитэ» аат иҥэриллибитэ;
— 1972c. — «Саха АССР бочуоттаах биригэдьиирэ» аат иҥэриллибитэ;
— 1975с. — «1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 30 сылынан» үбүлүөйүнэн мэтээл;
— 1981с. — ССРС Верховнай советын Президиумун ыйааҕынан «Үлэ ветерана» — мэтээл.
— 1985с. — «1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 40 сылынан» үбүлүөйүнэн мэтээл.
— 1995с. — «1941-1945 сс. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 50 сылынан» үбүлүөйүнэн мэтээл.
— 1997с. — ССРС норуотун депутаттарын Бастайааннай президиумун съеһин уурааҕынан » Советскай Союз Маршала Жуков» үбүлүөйүнэн мэтээл.
— 1998с. — «Улуус социальнай-экономическай уонна культурнай сайдыытыгар улахан үтүөлэрин иһин Уус Алдан улууһун бочуоттаах гражданина» ааты ылбыта.

Николай Арсентьевич олоҕун төрөөбут нэһилиэгэ чичирии сайдарыгар, обществоҕа, дьонугар-сэргэтигэр анаабыта. Ол иһин кини олоҕуттан сүрүн үлэтэ, общестеннай үлэ диэни арааран өйдүүр уустук. Уус Алдан оройуонун райсоветын 1955с., 1969 депутатынан уонна хас уонунан сылларга нэһилиэк Советын депутатынан талыллан үлэлээбитэ. Бары тэрээһиннэргэ, түмсүүлэргэ, маассовай үлэҕэ-хамнаска салайааччы быһыытынан кыра биригээдэни барытын иилээн-саҕалаан үлэлээбитэ. Өрө күүрүүлээх субуотунньуктар, күһүҥҥү муҥха, куобах күрэҕэр тиийэ — барытын былааннан тэрийсэрэ. Сааһыран да баран наставник, сүбэһит быһыытынан дьыалаҕа барытыгар быһаччы орооһоро.

1945с. Өнөргө балык тууһааһыныгар үлэлии сылдьан Черноградкая Варвара Константиновнаны кытта олохторун холбоон кэргэннии буолан, аҕыс оҕону төрөтөн улаатыннарбыттара.