Попова Варвара Романовна (1908 г.р.)

Мин Эбэм, Попова Варвара Романовна, 1908 сыллаахха Муус устар 7 күнүгэр төрөөбүт. Кини 8 ыйдааҕар ийэтэ өлөн тулаайах хаалбыт, онон хараҕа суох эбэтигэр иитиллибит. Таҥас суох буолан Бөтүрүөп куйааhыгар нэк сону кытта торбос ыстааны кэтэр эбит. Ол са5ана ыраахтааҕы, ойуун, аҕабыт да баар эбиттэр. Хара лэппиэскэни сиэн улааппыт. Өктөөп революциятын кэннэ олохторо көммүт, курупчаакы бурдугунан аһыыр буолбуттар. Тулаайах кыыһы 14 сааһын туолаатын кытта бэйэтиттэн 3 сыл аҕа уолга Попов Семен Николаевичка эргэ биэрбиттэр. Эбэм ахтарынан, маҥнай холбоһон баран талах ынахтарынан-о5устарынан оонньуурбут, иккиэн өссө да оҕолор этибит диирэ. 16 сааһыгар маҥнайгы оҕотун оҕолонор. Уопсайа 13 оҕоломмуттарыттан 7 оҕо тыыннаах ордубуттар. 1931 сыллаахха «Кыһыл Мэмэлдьин» диэн колхоз буолбуттар. Эбэм ол колхозка 30 сыл ыанньыксыттаабыт. Онно ынахтарын, сылгыларын, иһиттэрин, сэппэрээтэрдэрин барытын уопсайга биэрбиттэр. Үлэтигэр дохуотугар арыы биэрэллэр эбит, бириэмийэтин сыл аайы бурдук ылар үһү.

Ол курдук үчүгэйдик олордохторуна хара былыт ааҥнаан кэлбитин курдук Аҕа дойду Улуу сэриитэ саҕаланар. Эр дьону барыларын сэриигэ хомуйан илдьибиттэр, колхозка о5о-дьахтар, о5онньоттор эрэ хаалбыттар. Ыарахан үлэҕэ түүннэри-күнүстэри умса түспүттэр хаалбыт дьон. Эбэм 18 ынаҕы ньирэйдэрин кытта көрө-көрө от охсор, түүн ынахтарын ыыр эбит. Ол быыһыгар 7 оҕотун иитэр-аҺатар. Туох да ас суох буолан дьон бөҕөтө хоргуйан өлбүттэр. 8-9 киһилээх дьиэ кэргэҥҥэ күннээҕи нуормалара 7 л биэдэрэ аҥаарынан үүт биэрэллэр үһү, ону суораттаан сииллэр. Түүннэри-күнүстэри үлэлииллэр да харчы, дохуот диэни көрбөттөр. Буулдьа оҥорор аатыран алтан сылабаардарын чэйин сүөкэтэн фроҥҥа ыыппыттар. Ол иһин чэйдэрин биэдэрэҕэ өрүнэн иһэллэр эбит. Үлэлээбит көлөһүннэрэ барыта сэриигэ барара. ЭҺэм сэрииттэн 4 сылынан тыҥатыгар, атаҕар бааһыран төннөн кэлэр. Эбэбитигэр алҕас похоронканы ыытаннар кэргэнин өлбүт дии сылдьыбыт. Сайын ынаҕын ыан титииктэн тахсан истэҕинэ арай байыаннай таҥастаах киһи кэлэн иһэр үһү. Эбээм оҕонньорум үөрэ кэллэ диэн куттанан «сиир буоллаххына миигин сиэ» диэн хаһыытаабыт, кутталыттан ыабыт үүтүн тоҕо түһэрэн кэбиспит. Онтуката хата кэргэнэ тыыннаах эргиллэн кэлбит эбит. Кэлээт да, колхоз үлэтигэр умса түспүт.

ЭҺэм Семен Николаевич «Албан аат» 3 степеннээх орден, элбэх бойобуой мэтээллэр, «1941-45 сс. Аҕа дойду сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээл наҕараадалаах. 1972 сыллаахха сэриигэ бааһырдыбыт оскуолката тыҥатыгар өтөн киирэн сырдык тыына быстыбыт. Эбэм Варвара Романовна тыыл бэтэрээнэ, элбэх мэтээллээх этэ. 100 сааҺыгар чугаһатан баран өлбүтэ. О5олоро ыал-күүс буолан, о5о-уруу тэнитэн, үлэһит мааныта аатыран сиэрдээх олоҕу олорон аастылар.

 

 

Ыстатыйаны сиэннэрэ С.Попова 1994 сыллаахха эбэтин тылыттан суруйбутун балта Е.Кардашевская 2025 сылга ситэрэн биэрдэ.