Олесов Афанасий Петрович

Олесов Афанасий Петрович, 17.02.1934 гр , почетный житель Усть-Алданского улуса.
Ветеран тыла, во время войны работал в колхозе , был в перегоне колхозной живности в Кобяйский район.
Позже тракторист, 5-кратный победитель Социалистического соревнования, награжден медалями за эти победы, плюс много ведомственных знаков и почетных грамот. 11 детей вырастил, много внуков и правнуков.

Автор Копырина О.П.

90 сааһыгар дылы уруулга

         Аҕабынан убайым, Олесов Афанасий Петрович, быйыл олунньу ыйга 90 сааһын томточчу туолла. Олоҕун доҕоро Анна Михайловналыын, оҕолорун, сиэннэрин, аймахтарын – урууларыын ыҥыран, дьоһуннук бэлиэтээтэ.Олесовтар аймах күөн туттар, аҕабыт тэҥэ саныыр, ытыктыыр убайбыт туһунан, Улуу Кыайыы күнүн көрсө, кини эрдэ тулаайах хаалан, оонньооботох оҕо сааһын, эрдэ үлэһит, ыал буолан элбэх оҕо, сиэн тапталынан дьоһуннаах олоҕун туһунан кэпсиэхпин баҕардым.

Кини 1934 сыллаахха олунньу 17 күнүгэр, Сыҥаах нэһилиэгэр, Аҥхай сайылыкка, Арҕаа Чуоҕурга         киирии аартык диэки икки балаҕантан биирдэригэр, Олесов Петр Дмитриевич диэн аҕаттан, Павлова Мария Григорьевна диэн ийэттэн күн сирин көрбүтэ. Ийэтэ 18-та оҕоломмутуттан, 4-дэ тыыннаах хаалан, кини кыралара буолар. Ол төрүүрбэр Өнөртөн Тээллээр диэн кулаах киһи хоммут уонна уолгутугар мин ааппын биэрээриҥ диэн барбыт. Онон, убайбыт Тээллээр диэн таптал ааттаах. Аҕата Бүөтүр биирдээҕэр, ийэтэ Маайа 4-н туолан, 5-гэр сырыттаҕына ыалдьан өлбүттэр. Ону үөл-дүөл өйдүүбүн диэн кэпсиир. Онон, үс оҕо төгүрүк тулаайах, 20 саастаах улахан убайдарыгар, Дьөгүөргэ хаалаллар.

Убайдара Дьөгүөр, Олесов Егор Петрович, (кэлин советкай-партийнай салайааччы) Өнөртөн төрүттээх, бэрт дьаһаллаах, үлэһит Мария Васильевна Сыроватскаяны кэргэн ылан, үс оҕотун илдьэ ыал буолар.Оҕолорун иитээри холкуос араас үлэтигэр үлэлиир. Сүрэхтээх, кыайыгас үлэһит уолу Киров холкуос бэрэсэдээтэлинэн талаллар.

Өтөр буолбат, Аҕа дойду улуу сэриитэ саҕаланан, 1942 сыллаахха уот кураан туран, холкуоһун сүөһүтүн үүрэн, 2 ыал буолан, ыарахан Маайатынаан, 3 оҕотун илдьэ Кэбээйи Сииттэтигэр көһөллөр. Аҕам 16-х, эдьиийим Балбаара 15-х, бука төһүү үлэһиттэр буолуохтара, Оппуонньа 8-х уол да уол илии-атах үлэһит буолуо диэн сэрэйиллэр. Саҥастара онно кыыс оҕолонор. Анараа ыалларын эһэлэрэ антах баран ыалдьан, көмүс уҥуоҕа антах хаалар. Хата Сииттэҕэ аччыктыыр диэни билбэтэхпит диэн, убайым ахтар. Убайа Дьөгүөр сытыы-хотуу, кэпсэтиилээх буолан, биир булчут оҕонньору кытта билсэн, булт аһыттан асаһан олорбуттар. 1944 сыллаахха саас өҥ иһэрэ биллэн, сүөһүлэрин үүрэн, дойдулаабыттар. Көбөкөнүнэн Намҥа кэлиилэригэр убайдарын Нам военкомата тутан ылан, бэбиэскэ туттарбыт. Онон Дьөгүөр аармиялаабыт.  Бэйэлэрэ эрэ, салгыы Найахынан, аара хоно-хоно дойдулаабыттар. Оппуонньа онно 10-лаах уол, 2-лээх балтын Нютаны сүгэн айаннаабытым, көхсүбэр ииктээн кэбиһэр этэ диэн ахтар.

Ол күһүн убайым Суотту сыһыытыгар үөрэнэ барар, баҕар улахан да буоламмын буолуо, наар «4»-кэ үөрэммитим диир. Онно начаалынай кылааһы бүтэрэн, Баатаҕайынан, Кэптэнинэн, Мүрүнэн салгыы үөрэнэн иһэн, үөрэхпин быраҕан, 16-пар холкуостаах буолбутум диир.

1951-52 сыллар буолуо, Кэптэниттэн Дегтярев Михаил Егоровичтыын (Дьоойо) холкуос сыыппаратын толороору, Өлүөхүмэҕэ борохуот оттор маһын бэлэмнэһэ барбытым диир. Саамай эдэрдэрэ этим диир. Буочука саҕа суон бэстэри илии эрбиитинэн эрбээн, хайытан, саһааннаан туттараллара. Онон хамнастарын аахсаллара. Бараахтарга олороллоро, суут-сокуон суох дойдута. Өлөрсүү эрэ таҕыстаҕына милииссийэ кэлэрэ. Биир сыл үлэлээт, дойдутун ахтан, Сыырдаах уолаттарын кытта күрээн, дойдутугар кэлбит.

Кэлэн холкуоска араас үлэлэргэ үлэлии сылдьан, 1955 сыллаахха Ааныһын көрсөн кэргэн ылбыта. 1959 сыллаахха Копырин Афонялыын (Кыҥнаҕар) МТС-ка тырахтарыыс быраабын ылан тахсыбыттара. 1960 сыллаахтан, бастаан ДТ-54 фанера кабиналаахтыраахтарга үлэлээбит. Бу иннинэ оҕус, ат көлөнөн үлэлиир дьоҥҥо тыраахтар кэлэн, үлэ кыайыылаах буолбута. Ити кэмҥэ Мэҥэ-Хаҥалас Бачыым Байбал диэн киһитэ стоговоз, сыһылба айан, үлэ өссө тупсубута. Бэйэбит Лөгөйбүт рационализатора, Олесов Василий Григорьевич (Маастар Баһылай) үөһээттэн баттанар циркулярка айан, ыаллар мастарын чууркалааһын киирбит. Пилорамаҕа Ефимов Афанасий Ильичтыын (Чүүчүллэ) бэркэ үлэлээбиттэр. Кэлин оскуолаҕа «трактороведение» диэн предмеккэ оҕолору үөрэппитэ, уолаттар трактор правалаах оскуолаттан тахсаллара. Онон, убайым 60-ча сыл тыраахтарга үлэлээн, билигин кулгааҕынан моһуогурар.

Даалытыгар дьиэ туттан, 9 оҕону төрөтөн, быр-бааччы ыал буолбуттара. Оҕолорун үөрэттэрээри, дьиэтин Кэптэнигэ туттан олоро сылдьыбыттара. Оҕолор бары оскуоланы бүтэрэн, үөрэнэн, үлэһит, туспа ыал буолбуттарын кэннэ, төттөрү Даалытыгар тиийэн дьиэ туттан, олохсуйан олорор. 50-чэ сиэн, хос сиэннэр сайын кэлэн сэргэхситэн бараллар.

1973 сыллаахха Социалистическай үлэ геройа Копырина А.С. «москвич»массыынатын фондата биэриэҕиттэн, күн бүгүнүгэр диэри үйэ аҥаара массыына уруулугар олорор. Бу эмиэ сэдэх көстүү буолар дии саныыбын. «50 сыл массыына уруулугар олордум да, биирдэ да суол быраабыллатын кэһэн, ГАИ-лартан сэмэлэммэтэҕим» — диэн билигин астына кэпсиир. Убайым билигин да «Прадо» массыынатыгар олорон, Даалыттан Кэптэнигэ, Бороҕоҥҥо наадатыгар бэйэтэ айанныыр.

Убайбытыгар, Афанасий Петровичка өссө да уһуннук, доруобайдык олороругар баҕарабыт.

 

                            Матвеева Матрена Дмитриевна. Кэптэни.