Охлопкова Александра Николаевна (1910-1993)

Мин хос эбэм, Охлопкова Александра Николаевна, 1910 сыллаахха I Бэрт-Ууhун нэhилиэгэр дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Дьадаҥы дьиэ оҕолоро буолан бэрт кыһалҕаны көрөн улаапыта.

Саха сригэр колхозтар саҥа тэриллэн эрэр кэмнэригэр II Бэрт –Ууһугар бастакы «Үөскээһин» колхоз тэриллибитэ. Онно эбэм чилиэнинэн киирбит. Бу колхоз бастаан тэриллиитигэр тоҕус эрэ ынахтаах эбит. Онно эбэм ыанньыксытынан үлэлээбит. Оччотооҕуга эбэм эдэр, кэлбит-барбыт, үлэһит дьахтар эбит. Ол иһин оччотооҕу салалта кини үлэлиирин хайгыыра. Колхоз тутаах үлэһитэ буолан куруук сүөһү үлэтигэр үлэлээбитэ.

Аҕа дойдуну комүскүүр улуу сэрии саҕаламмыта. Саха сиригэр уот кураан турбута. От диэн үүммэт буолан Бэрт-Ууһугар эмиэ итинник этэ. Туох эмит үүнээри гыннаҕына аһыҥа өрө салаан иһэрэ. Онон нэһилиэк салалтата Кэбээйи оройуонугар сүөһүнү кыстатарга кэпсэппит. Онно хорсун, үлэһит дьахтары, мин хос эбэбин, ыытарга быһаарбыттар. Хас да хонук айаннаан Кэбээйи сирин булбуттар. Онно саҕаламмыта кытаанах үлэ. Сарсыарда эрдэ туран, киэһэ хойут бүтэн, үлэ бөҕөнү көрсүбүттэр. Аһыыр астара мөлтөх, кырыымчык эбит. Сайын оттууллар, кыһын сүөһү көрөллөр. Итинник кыһалҕаны көрөн эбэм 2 сыл Кэбээйигэ үлэлиир. Онтон 1943 сыл муус устар ыйга дойдуларыгар Бэрт-Ууһугар айаннаабыттар. Айанныырыгар уонтан тахса хонукка онно-манна хонон дойдуларын булбуттар. Аара суолга аччыктаан, сылайан эрэй көрбүттэр. Көһөрүүгэ мантан оччотооҕу колхоз председателя Иванова Анна Николаевна уонна Иванов Михаил Михайлович (Мэхээлискэ) баран көһөрсүбүттэр. Эбэм аах наар сатыы 30 сүөһүнү, иһигэр 15 төрүүр тиҥэһэни үүрэн аҕалбыттар, этэҥҥэ дойдуларыгар булларбыттар.

1948 сыллаахха колхозка «племферма» тэриллибит. Онно эбэм ыанньыксытынан үлэлэбит. Онтон эмиэ кураан сайын буолан, от үүммэккэ Байаҕантай нэһилиэгэр икки сыл сүөһү көрөн кыстаабыт.

1953 сыллаахха Чирэпчи племферматыгар ыанньыксытынан үлэлии барбыт. 1959 сылга диэри Социалистическай Үлэ Геройа, Бурцева Елизавета Ивановнаны кытта бииргэ үлэлээбит. Онно биир ынахтан сылга 2400 кг. үүтү ыабыт. Оччотооҕу бириэмэҕэ бу үчүгэй көрдөрүү этэ. Кэлин пенсияҕа тахсан баран уонча сыл устата фермаҕа үүт астааччынан үлэлээбит.

Хос эбэм «1941-1945 сылларга үлэҕэ килбиэтин» иһин мэтээлинэн, 1982 сыллаахха «Үлэ ветерана» мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Коммунистическай үлэ ударнига диэн бэлиэ значоктааҕа уонна элбэх грамоталарынан, махтал суругынан наҕараадаламмыта.

Хос эбэм, Александра Николаевна 7 оҕону иитэн, атахтарыгар туруоран олох киэҥ аартыгар үктэннэрбитэ. Эбэм олус истэнньэҥ этэ. О5олоругар, сиэннэригэр, хос сиэннэригэр араас бэргэһэлэри, унтуулары тигэрэ. Итинник хорсун үлэһит, нарын тарбахтаах истэнньэҥ, куруук эдэрдэргэ – кырдьаҕастарга сүбэһит, эйэҕэс майгылаах, куруук үэрэ-көтө сылдьар киһи этэ. Кини 1993 сыллаахха өлбүтэ.