Мин ийэм өттүнэн хос эбээм Новогодина Прасковья Петровна Дүпсүн улууһун Тэбиик нэһилиэгэр 1920 сыллаахха алтынньы ый 19 күнүгэр Новогодина Александра Петровна, Афанасьев Андрей диэн ыалга күн сирин көрбүтэ. Ийэтэ Өлөксөөс эдэр сааһыгар иккис оҕотун оҕолоноору иккиэн быыһамматахтар. Аҕата Өндөрөй ол кэнниттэн уһаабатах. Тулаайах хаалбыт кырачаан сиэннэрин эбээтэ Анна Николаевна, эһээтэ Петр Филиппович Новогодиннар бэйэлэрин анныларынан суруйтаран, көрөн-харайан улаатыннарбыттара.

Хос эбээм оскуолаҕа үөрэнэ сылдьыбыта, былыргы Новгородов алфавитынан суруллубуту үчүгэйдик ааҕара, элбэх хоһоону өйүттэн толору ааҕан дьону сөхтөрөрө. Эбээлээх эһээтэ элбэх иитимньилээх, сүөһүлээх-астаах ыал буолан, хос эбээм оскуолаттан эрдэ уурайбыта. Оҕо көрүүтэ-харайыыта, дьиэ-уот бүппэт түбүгэ кини оҕотук дьарамай санныгар сүктэриллибитэ. Ол саҕанааҕы кэмҥэ курдук, эрдэ үлэһит буолан «Туола» колхозка, кыһынын Тэкиидэҕэ, сайынын Туола сайылыкка тахсан ыанньыксытынан үлэлээбитэ. Эрдэ ыал буолбута. Федоров Семен Васильевич диэн киһиэхэ кэргэн тахсан үс оҕоломмуттара. Сэрии саҕаланан олох ыараабыта, «Барыта кыайыы туһугар, барыта фроҥҥа» диэн ыҥырыы дойдуну, дьону атаҕар туруорбута. Хос эбээм кыракый уолаттарын илдьэ сылдьан үлэлиирэ. Сиэмэ быһыыта, турнепс хомуйуута буоллун, оҕолорун бааһына кытыытыгар олордуталаан баран үлэлиирэ үһү. Онно тымныйан ыалдьан оҕолоро утуу-субуу бараахтаабыттара, ол аһыыта хос эбээбин сүрэх-быар ыарыыта оҥорон, олоҕун устата ааһан биэрбэтэҕэ. Ол кэннэ кыыс оҕоломмута, кэргэнинээн арахсыбыттара.

Хос эбээм бөдөҥсүйбүт «Ленин» аатынан холкуоска күүһэ-кыаҕа баарынан ыанньыксытынан үлэлээбитэ. Бииргэ үлэлээн ааспыт дьүөгэлэрин, дьонун-сэргэтин олус истиҥник, иһирэхтик ахтара. Ол саҕана ыанньыксыт үлэтэ хара сарсыардаттан киэһэ хойукка дылы өрөбүлэ, сынньалаҥа суох буолара. Ньирэйдэрин бэйэлэрэ көрөллөрө, быыһыгар оттууллара, бааһынаҕа бурдук быһаллара, турнепс көрөллөрө, хомуйаллара. Хотон ыарахан үлэтэ барыта илиинэн этэ, сайын сайылыкка тахсалларыгар сүөһүлэр турар миэстэлэрин ыраастаан, мыылалаах уунан сууйан, испиэскэлээн, аны күһүҥҥэ диэри бэлэмнээн бараллара.

1947 сыллаахха саас, муус устар ыйга мин хос эһээбэр Бережнев Иван Спиридоновичка, бэйэтиттэн быдан аҕа, оҕото суох огдообо киһиэхэ кэргэн тахсан, «Чапаев» колхозка Эрбэһиҥҥэ көһөн кэлбитэ. Оҕо-уруу бөҕөнү төрөтөн, бу дойду дьонун-сэргэтин, сирин-уотун сөбүлээн, дойду оҥостон олоҕун бүтэһик күннэригэр диэри олорбута.

1959-1960 сс. хос эбээм кулуупка, оскуолаҕа остуораһынан, килиэп астааччынан үлэлээбитэ. Колхоз үлэтин бэрт кыра кээмэйдээх хамнаһыгар пенсияҕа тахсан да баран, быстах үлэлэргэ үлэлии сылдьыбыта. Аҕыс оҕотун барытын суулуу тутан илдьэ сылдьан көрөн-харайан, хайа да ыал оҕотуттан итэҕэһэ суох иитэн-үөрэттэрэн, үлэһит оҥортоон, олох суолугар үктэннэрбитэ. Сүөһү-ас ииттэн, сир астаан сорох аймах дьоҥҥо көмөлөһөн, хардарыта ылсан-бэрсэн быр-бааччы олорбуттара. Улахан дьиэ-кэргэн туллар тутааҕа, сүбэһитэ буолан, бу дойдуттан барыар дылы өйүн-санаатын ыһыктыбакка, оҕолорун ккыһамньылаах көрүүлэригэр, сымнаҕас сыһыаннарыгар сытан, ааһан биэрбэт ыарахан ыарыыттан 2004 сыл кулун тутар 3 күнүгэр уһуктубат уһун уутугар утуйбута. Кэннигэр хаалбыт 8 оҕото, 24 сиэнэ, 70-ча хос сиэнэ кини олоҕун салгыыллар, аатын ааттаталлар.

Хос эбээм Новогодина Прасковья Петровна «Ийэ мэтээлэ» II, I истиэпэннээх мэтээллэринэн, «Ийэ Албан аата» III истиэпэннээх уордьанынан, 1941-1945 сс. «Аҕа дойду Улуу сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иһин», «Кыайыы 50 сыла» үбүлүөйдээх, «Маршал Жуков», «Тыыл бэтэрээнэ» мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.

Хос сиэнэ С. Ильина