Никифорова Варвара Петровна (1931 г.р.)

 

Мин хос эбээм, Никифорова Варвара Петровна, 1931 с. тохсунньу 10 күнүгэр Баппаҕаайы нэһилиэгин олохтоохторо Иванов Петр Иванович, Федосия Николаевна дьиэ кэргэнигэр иккис оҕонон төрөөбүт.

Хос эбэм, Варвара Петровна  1941 сыллаахха  10  сааһын ааспыт, чороччу улаатан эрэр кыыс этэ. Кини маннык ахтар: “Чэмпэрэ5э олордохпутуна, сайын  «сэрии» буолла диэн, Гаврильев Куонаан,  Петров Сергей Егорович (Халааппа уола), Маарыйаттан Тугулук убайа нуучча Өлөксөйө барбыттарын өйдөөн хаалбытым. Соттуоллар атынан кэлэн ылан ааспыттара. Онно ытаһыы – соноһуу бөҕө буолбутун, соҕуруу аартык  диэки тус бөтөрөҥүнэн бара турбуттарын олох өйдөөн  хаалбыппын. Турар – турбат бары сэриигэ  барбыта. Колхозтарга дьахталлар, оҕолор, кырдьаҕастар  хаалбыттара.

Хос эбэм маннык ахтар, «Чэмпэрэ» ферматыгар ийэм дайааркалаабыта. Ийэм Содүөччүйэ  Ылдьааналыын (Григорьева Ульяна Алексеевана) түүнүн сир  тиэрэллэрэ, миигин оҕус сиэттэрэллэрэ. Ол сылдьан  олус да аччыктаан – тоҥон аҕай биэрэр  этибит. Өтөххө  үүммүт улахан сэбирдэхтээх оту Ылдьаана тутан олорон, оо, манны буһаран сиэбит киһи хайдах буолуо этэй диирэ өйбөр хатанан хаалбыт. Билигин ону саныыбын ээ. Оннук ас суо5а, танас тиийбэтэ. Чэҥкир бэһи кыһан, хатаран сиирбит. Соро5ор лыыбаны кутан хойуннараллара. Атах  сыгынньах  сылдьан, атахпытын дэлби  онно – манна үктээбиппит, бааһыран  сордуура.  Атахпыт тонноҕуна, үүт  ыла баран иһэн, дул5а үөһэ ууран ириэрэрбит.

Сэрии кэмигэр байыаннай нолуок түһэриллэн, сорохторго  сүөһү аччаан барбыта. Аччыктааһын саҕаламмыта. Сэрии иккис, үһүс  сылларыгар уот курааннар түспуттэрэ. Ыаллар сүөһүлэрэ олох аччаабыта. Танас – сап алдьанан, тырыттан буппутэ диэн догуйан кэпсиир эбээм.

Арыый улаатан сүөһү үлэтигэр дояркнан барбыт.

1952 сыллаахха Арыылаахха,  ферма5а ыанньыксытынан улэлии сылдьан  Силээн Тоһолооҕуттан төрүттээх Николай Филипповиһы көрсөн ыал буолбута. Эбэм 11-дэ оголоммута, билигин 9 огото бааллар. Оголоро бары олоххо оннуларын булан, дьон- сэргэ убаастабылын ылаллар.

1954-1967сс. «Сталин», «Октябрь» колхозтарга араас үлэҕэ, биэс сыл бэкээринэ5э остуораһынан, 1972 сыллаахха Баппа5аайы участковай балыыһатыгар дьурууһунай санитарканан үлэлээбитэ.

Биһиги үлэлиирбит саҕана оройуон балыыһалара бэйэлэрин икки ардыгар куоталаһар этилэр. Балыыһабыт 2 – 3 миэстэттэн түспэт, инники сылдьара. Үлэбит көрдөрүүтүнэн 1982 сыллаахха «Ударник коммунистического труда» значок,  киниискэ ылбытым диэн кэпсиир.

1973 с. Герой-ийэ бочуоттаах аата инэриллибитэ. «Ийэ Албан аата» орден бары степеннэринэн на5араадаламмыта.

1986 сыллаахха дылы үлэлээн баран пенсия5а барбыт. 1987 с. «Ветеран труда», 1993 с. «1941-45 сс. А5а дойду сэриитин кэмигэр Килбиэннээх үлэтин иһин», В. И. Сталин медалынан, үлэ түмүгүнэн элбэх грамоталарынан, махтал суруктарынан наҕараадалаабыттара. Социалистическай куоталаһыы кыайыылааҕа.

 

 

 

Автор Васильева Д., 3 класс