Никифорова (Устинова) Анна Егоровна 1929с.т.

Мин хос эбэм аата  Никифорова Анна Егоровна. Кини тыыл, медицинскэй үлэ бэтэрээнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин доруобуйатын туйгуна, Амма-Наахара нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо. Эбэм 1929 сыллаахха  от ыйын 20 күнүгэр Амма улууһун Амма-Наахара нэһилиэгин Таҥха Сайылык диэн сиригэр күн сирин көрбүтэ. Ийэтэ Энгельс аатынан колхуос үлэһитэ Устинова Акулина Евсеевна (1898-1985сс), аҕата хонуу биригэдьиирэ Устинов Егор Елисеевич (1897-1960сс) алта оҕону төрөтөн, киһи-хара оҥорбуттара. Хос эбэм Анна Егоровна соҕотох кыыс, биир бырааттаах, түөрт убайдаах.

12-лээх кыыс сэрии сылларын оҕолорун кытта тэҥҥэ эн-мин дэсиһэн туох үлэни соруйалларынан барытын үлэлээбитэ. Үһүс кылааһы бүтэрэн баран, колхуос пиэрмэтигэр учуотчутунан үлэлээбитэ. “Энгельс” колхуос киинэ Чакыр Алаас этэ. Сэрии саҕаланыытыгар 1941 сыллаахха ийэтэ ыанньыксыттыы сылдьан илиитэ бааһырбытыгар, 5 кылаастан үөрэҕин тохтотон кыһынын 2 сыл ийэтин солбуйбута. 8 ыанар ньирэйдээх ынахтааҕа. Ынахтарын сааҕын бэйэлэрэ күрдьэн балбаахтыыллара, онтон оҕуһунан эбэтэр атынан бааһынаҕа таһаллара. Быраата Елисей II (Кыра Дэриһиэй) кыһыҥҥы-сааскы сынньалаҥнарыгар кэлэн көмөлөһөрө үһү. Сайынын от үлэтигэр  оҕо барыта үлэлиирэ.  Ардах кэмигэр эмиэ сынньамматтара, бугулу анньар үөрбэ мас оҥороллоро. Мастарын бэйэлэрэ тыаттан соһон-сыһан киллэрэллэрэ. Күһүн хойукка диэри сылдьаллара. Кыһын үөрэх кэмигэр улахан дьон оннугар 3-түү буолан уочаратынан оскуоланы харабыллаан хоноллоро.  Ити кэмҥэ сэрииттэн кэлбит физрук оҕолору байыаннай дьыалаҕа үөрэтэрэ. Хас биирдии оҕо туора сүгүллэр таҥас суумкалааҕа, онно 3-түү мас гранаталааҕа, кыра күрдьэхтээҕэ. Түүннэри да “тревога” буолара. Кэрийэ сылдьан ааннары тоҥсуйаллара, оччоҕо  суумкаларын сүгэн оскуолаҕа сырсаллара. “Онтон стройдаан айан суолун кытыытынан дэриэбинэ үөһэ өттүгэр тахсан хаарга сытан баран, күрдьэхпитинэн хаары хаһан суол оҥостон иннибит диэки сыылларбыт. Сэрии кэмигэр ас-таҥас олус кырыымчыга. Күһүн үөрэх кэнниттэн бырааппынаан  Дэриһиэйдиин кутуйах хороонун көрдүү барарбыт.  Бааһынаҕа хаама сылдьан уһуктаах маһынан сири батары анньыалаан кутуйах хороонун көрдүүрбүт. Кутуйах хасааһыгар түбэстэххинэ, “кыр” гына тыаһыыра, дьэ оччоҕо үөрүү бөҕө буоларбыт. Үксүн Дэриһиэй булара. Булбут хорооммутун хастахпытына, бурдук туорахтара дьаарыстана сытар буолаллара, кутуйах ып-ыраас гына хомуйар эбит этэ. Ол бурдукпутун суорунаҕа тардан лэппиэскэлээн сиирбит. Буор амтаннаах буолара уонна лэппиэскэтэ сииктээх буолара. Ол да буоллар сэрии кэмигэр аччыктаабыт киһиэхэ минньигэс күндү ас буолара”, — диэн эбэм кэпсиирэ үһү. Кыайыы буолбутун Чакыр Алааска сылдьан истибиттэр.Үөрүү бөҕөтө буолбуттар. Уһун остуолларын сирэйдэрин таһааран күөл аттыгар кэчигирэччи ууран кыайыыны уруйдаан аһаабыттар.

Сэрии кэнниттэн хос эбэм Анна Егоровна  колхуоска үлэлээбит. 1960 сылтан балыыһаҕа бастаан завхоһунан 3 сыл, онтон 1964 сылтан сиэстэрэнэн 29 сыл төрөөбүт дойдутугар үлэлээбитэ. 1966 сыллаахха Никифоров Егор Михайловичтыын холбоһон 4 оҕоломмуттара, онтон 10 сиэннэнэн,  элбэх хос сиэннэнэн дьоллоохтук олорбута. Кини 2016 сыллаахха бу күн сириттэн барбыта.

 

Автор: хос сиэнэ — Никифоров М., 8 кылаас үөрэнээччитэ