Мучина Прасковья Иннокентьевна

 

«Мин хос эбээм
Прасковья Иннокентьевна Мучина –
сэрии кэминээ5и хорсун оло5о»

2025 сылга Улуу Кыайыы 80 сылын бэлиэтиибит. Ол иһин Россия5а «А5а Дойдуну комускээччи», оттон Саха сиригэр «Ийэ Дойдуну комускээччи» сыллара. Сэрии кыттыылаахтарын, тыыл бэтэрээннэрин, сэрии оголорун туһунан элбэ5и билиэхтээхпит, кинилэр ааттарын үйэтитиэхтээхпит.
Мин хос эбэм Прасковья Иннокентьевна сэрии сылларыгар ыарахан оло5у олорбута. Кырдьа5ас хос эбэм Боккуойа эһэм Матвей Васильевич ийэтэ буолар. Мин хос эбэм туһунан эһээм, эбээм, а5ам уонна чугас аймахтарым кэпсээннэриттэн билбитим, ону таһынан эһээм кинигэлэриттэн.
Мин хос эбээм — Прасковья Иннокентьевна Мучина сэрии ыар дьылларын этинэн-хаанынан билбит киһи буолар, тииммэт-түгэммэт диэн тугун кыра эрдэҕиттэн билбит буолан аһыныгас сүрэхтээх, кыаммат дьоҥҥо-сэргэҕэ кыаҕа баарынан көмөлөһө эрэ сатаабыт киһи буолар.
Мэҥэ –Хаҥалас Баатара нэhилиэгэр Ɵргөннөөххө Парасковья Иннокентьевна уонна Василий Дмитриевич Мучиннар 11 оҕолоохтор эбит. Эһэм Матвей Васильевич иннинээҕи 10 эдьиийдэрэ уонна убайдара ким сайын ходуhаҕа, балаҕаҥҥа, ампаарга төрөөбүттэр. Арай кини эрэ балыыhаҕа төрөөбүт эбит. Онон улэҕэ-хамнаска умса түһэ сылдьыбыт колхозтаах төрөппүттэрэ тииммэт-тугэммэт олохторуттан, сут-кураан дьыллар охсууларыттан сэрии бүтүүтүгэр төрдүө эрэ хаалбыттар.
Хос эһэм Баһылай 1942 с. өлбүт, онон кырдьа5ас эбээбит барахсан бу ыарахан сылларга бэйэтэ соҕотоҕун о5олорун ииппитэ, улаатыннарбыта. Оччолорго колхоз фермалара алаастар, үрэхтэр бастарынан баар буолара. Хос эбээбитин сэрии дьылларыгар ыанньыксыт уонна сулумах, туох да улахан өйөбүлэ суох киһини ыраах, уһук сирдэргэ баар фермаларга ыыталлара. Ол курдук эбээм сэрии саҕаланыаҕыттан 1949 сыллаах күһүнүгэр диэри кыһынын “Байбаалап өтөҕө “ диэн кыстыкка, сайынын “Бүрбүттээх” диэн сайылыкка бэрт элбэх ыалы кытта дьукаах олорбуттар
Мин хос эбэм сэрии кэмигэр тыылга хаалан, кыайыы буоларыгар улахан көмө буолбута. Колхуос Үлэтэ олус элбэх этэ, сайын оттуур, отчуттарга аҺылык буҺарар, түүннэри-күнүстэри ынах ыыра. Биир сыл кураан түһэн, аһыҥа элбээбитэ. Сири аһыҥаттан көмүскээн дьаама хаһаллара, эмтээх оту хомуйаллара, фермаҕа, хонууга, окко сарсыардаттан түүҥҥэ диэри үлэлиирэ. Бу киҺи кыаҕын, күүһүн ылар хара үлэ. Эр дьон үксэ сэриигэ буолан,дьахталлар үлэни барытын бэйэлэрэ оҥорор этилэр, хоргуйууттан быыһыыллара, кырдьаҕастары уонна кыра оҕолору көрөллөрө. ЭҺээбит бииргэ төрөөбуттэрин кытары олох кыра эрдэхтэриттэн ийэлэригэр бары үлэтигэр көмөлөһөллөрө: саах күрдьэллэр, ньиирэйдэри кытта бодьуустаһаллар, күһүн балаҕан ыйыгар ынах ыылларыгар ытыс таһыйар хараҥаҕа тымтык тутан хотону сырдаталлар, кэлин ынах ыаһаллар, кыра талаҕынан оҥоһуллубут сигэ салаасканан кыбыыттан от киллэрэллэр. Биирдэ эмэтэ тото-хана лэппиэскэ сиэбиттэрин өйдөөбөттөр- куруутун аһыаххтарын эрэ баҕараллар. Кырдьа5ас эбээбит оройуоҥҥа эрэ буолбакка Республикаҕа биллэр ыанньыксыт буолан, Кыайыы туҺугар үлэлэрин иҺин оччотооҕу кэмҥэ биир саамай улахан правительственнай наҕарааданы “За трудовое отличие” мэтээли 1947 сыллаахха ылбыта.
БиҺиги хос эбээбит Боккуойа уҺун оло5у олорбута. 2002 сыллаахха Дбокуускайга уолугар эҺэм аахха Матвей Васильевичка олорон 97 сааҺыгар өлбүтэ.
Кини наҺаа үчүгэй майгылаа5ын, дьоҥҥо-сэргэ5э, о5олоругар эйэ5эҺин, барыларын наҺаа таптыырын билигин сиэннэрэ, о5олоро ахталлар-саныыллар. Эбээбит сиэннэрэ, хос сиэннэрэ, хос-хос сиэннэрэ республикабыт үгүс оройуонугар, Россия5а тиийэ олороллор.

 

Автор: А.Мучин, ученик 11 класса.