Лыткин Егор Егорович (1934 г.р.)

Лыткин Егор Егорович, улэ, тыыл бэтэрээнэ

Хос Эьэм Лыткин Егор Егорович 1934 сыллаахха Уус-Алдан улууьугар I Еспех нэьилиэгэр тереебутэ. Ийэтэ Лыткина Харитина Евсеевна, а5ата Лыткин Егор Аммосович. Киинилэр Уьун-Куел Бэтэ диэн алааьыгар олорбуттар. Хос Эьэм 1944 с. 10 саастаа5ар Боро5онно 1-кы кылааска уерэнэр. Онно биир сыл уерэнэн баран, эьиилигэр Уьун-Куелгэ баран начальнай кылааьы онно бутэрэр. А5ата улэ фронуттан 1944 сыллаахха ыалдьан кэлэн 1945 сыл куьунугэр елер. Ийэтэ сэрии бутэьик сылларыгар хос эьээбин илдьэ сылдьан улэтигэр кемелеьуннэрэр эбит. Сут-кураан, сэрии содула буолан улэьит киьи колхозка тиийбэт кэмнэрэ. Ийэтэ со5отох улэьит буолан, барыта нуормалаан аьаан олорбуттар. Ийэтигэр кемелеьееру туптээн-таптаан аанньа уерэммэтэх. Ол курдук колхоз улэтигэр саас ыьыыга о5ус сиэтэ, куьун сиэмэ улэтигэр оскуолатыттан курээн бара турар эбит. 1952 сылтан колхозка сайын хонуу улэтигэр, кыьын суеьугэ от тиэйэн улэлиир. Биригээдэтигэр субай суеьу керен, ферма5а от тиэйэн кыстыыр. Сайын келе косилкатынан от о5устарар, куннээ5и нуорма 3,5 га сир эбит. Сайын от охсуутун улэтин устата кун аайы 7-лии, 8-тыы ганы о5устаран нуорматын икки бук толорор эбит. 1955 сыллаахха армия5а барар. Красноярскайга стройбакка сулууспалыыр. Сапер идэтэ диэн эбит да, наар тутуу улэтигэр сылдьыбыт. Оччолорго армия 3 сыллаах эбит, кини кулгаа5а ыалдьан, 2 сыл буолан баран кэлбит. Кэлэн баран тутуу улэтигэр сылдьар. 1961 с. оло5ун аргыьын Сыроватская Екатерина Алексеевнаны керсен ыал буолар, сэттэ о5олоноллор, кинилэр бастакы о5олоро Лыткин Александр Егорович мин эьээм буолар.

1972 сылтан 1975 сылга диэри саамай ыарахан уонна хаалан иьэр улэ салаатыгар сылгыьытынан улэлэлиир. Онно колхоьуттан теруехтэрин бырыьыана урдук буолан убаьанан премияламмыттар. 1975 сылтан Х пятилетка сылларыгар ыччат суеьуну телеьутуугэ кырыымчык аьылыкка совхозка, оройуонна биллэр ситиьиилэри ылан куоталаьыы кыайыылаа5ынан буолуталыыр. «Улэ Ленинскэй вахтатыгар-охсуулаах улэни» диэн оройуон бары ыччат суеьуну керер звеноларыгар терелкейдук телеьутуугэ аьа5ас сурук таьаарар, ону оройуон бары бороон керер звенолара ейееннер хас биирдии звено эбэьээтилистибэ ылыммыттара. В.И. Ленин 110 сааьыгар бороон эбиллиитин хас биирдиилэрин 140 кг. тиэрдэргэ эбэьээтилистибэ ылынан 150 кг. тиэрдэн, соруда5ын аьара толорор. Интесивнайдык уотууга кыттан 23 бороон тыыннаах ыйааьына хас биирдиитэ 400-тэн тахса киилэ буолан кулун тутар ый бутэьигэр елерен совхоьа закупка туттарбыта. Оройуон бороон керер звенолара, Горнай, Нам оройуоннарыттан кэлэннэр улэлэрин уопутун керен-истэн, билсэн барбыттар. Кураан дьылларга Кэбээйинэн, Намынан, Мэнэ-Ханалаьынан звенону салайан оттоппут.

1981 сылтан олох инники сайдыытын кэскилэ-тутуу улэтигэр хаттаан киирэн тутуу биригээдэтин салайан бугунну Уьун-Куел беьуелэгэ киэн туттар бары культурнай, общественнай объектарын, сана олорор дьиэлэри, ону таьынан кыьын суеьу турар кыстык хотоннорун тутан улэ5э киллэрэллэр. 1981 сыллаахха кэргэнэ (хос эбээм) Катя бэйэтин суеьутугэр оттуу сылдьан тымыр быстан сиргэ тыына быстаахтыыр. Сэттэ о5отун дьон онорор туьугар ейун-санаатын, кууьун-уо5ун тумэн кыьаллан, барыларын уерэттэрэн, сорохторо урдук уерэ5и бутэрэн, билигин улэлии-хамсыы сылдьаллар. Сэттиэн ыал буоланнар, о5олонон-урууланан, 14 сиэннээх, 14 хос сиэннээх. Оройуонугар, совхоьугар активнай позициялаах коммуниьынан биллэр эбит. Табаарыстыы суут председаэтилинэн, ДНД начальнигынан, народнай хонтуруол председателинэн хас да сыл, райком бюротун чилиэнинэн, нэьилиэк советын депутатынан, совхоз наркомун чилиэнинэн улэлии сылдьыбыт. Учугэй улэлээ5ин иьин Москва5а ВДНХ-5а, Ленинградка, иккитэ Чита5а «Дарасун» курортка (онно сахалар Дунин Пух диэн хайа5а сэргэ туруорбуттар), Алтайга «Лебяжий» диэн курортка сынньана сылдьыбыт.

На5араадалара:
-1979 с. 10-с пятилетка ударнига.
-1979-80 сс. 2 тегул социалистическай куоталаьыы кыайыылаа5а.
— 1981 с. «Ыччат наставнига» знагынан на5араадаламмытым. Тыа хаьаайыстыбатыгар ситиьиилэрин иьин боруонса мэдээлинэн на5ардаалаламм.
-1984 с. «улэ ветерана»
— Кыайыы 50, 55, 60 сылларыгар юбилейнай мэдээллэрдээх.
— 1996 с. «А5а дойду сэриитин кэмигэр килбиэнээх улэтин иьин» мэдээл.
— 1997 с. Маршал Жуков юбилейнай мэдээл.
— 1999 с И.В. Сталин 120 сааьыгар юбилейнай мэдээл.
— 2003 с. 1 Еспех нэьилиэгин бочуоттаах ааты ылар.
-2005 с. «Сэрии ветерана» мэдээл.

 

 

 

Автор: Д.Слепцов,ученик 2 класса.