Кычкин Василий Николаевич (01.1930 г.р.)

   

 Усть-Алданский район, с. Курбуһах с. Борогонцы, Мюрюнская школа, имеет 7 классов образования. Работал на сенокосе, в огороде.

 Биир ырыанньыктан саҕалаан 

Соторутааҕыта биһиги кылааспытыгар “Өбүгэ мала-сала” диэн быыстапка буолан ааста. Манна эбээлэрбит, эһээлэрбит тутта сылдьыбыт, оҥорбут урукку малларын-салларын, ону тэҥэ ааспыт үйэтээҕи маллары туруоран, дьиэбититтэн аҕалан сүрдээх интэриэһинэй тэрээһин буолан ааста. Миэхэ аҕам билигин тутта сылдьар үрүҥ көмүс ньуоскатын ылан биэрбитэ. Ол ньуоска мин хос-хос эһэм, Аҕа дойду Улуу сэриитигэр бэйэтэ тылланан барбыт, онно тиийэн улахан кыргыһыыга сураҕа суох сүппүт Николай Данилович Кычкин ньуоската эбит. Бу хос-хос эһэбин мин аҕам, кини аатын ылбыт Николай Васильевич Кычкин, 70-ча сыл буолан баран көмүллүбүт сирин булбута.

Мин ол күн эбээбэр кэлэн урукку туох эмэ мал баар дуо диэн ыйыппытым. Онуоха кини эһэм аҕатын ырыанньык-альбомун булан биэрбитэ. Мин ону саҥа көрөммүн олус сөхпүтүм, ордук уруһуйдарын интэриэһиргээбитим. Бу ырыанньык 1947 сыллаахха, ол эбэтэр эһэм 17 саастааҕар оҥоһуллан саҕаламмыт, тэтэрээт таһыгар “Мин – үлэһит норуот уолунабын” диэн латыынныы суруктаах.

Онон сиэттэрэн мин эһэм туһунан дьоммуттан ыйыталаһан кылгастык сурунарга холоннум.

Эһэм Василий Николаевич Кычкин 1930 сыллаахха тохсунньу 9 күнүгэр Уус Алдан улууһугар күн сирин көрбүт. Уоттаах сэрии саҕаланарыгар кини 11 саастаах оҕочоос эбит. Онон оччотооҕу оҕо сиэринэн тыылга күүһүн харыстаабакка үлэлээбит, онон кини тыыл бэтэрээнэ буолар. Ол курдук Танда диэки сайынын колхуоска оттоспут, онтон да атын үлэлэргэ сылдьыбытын чуо билбэппит.

Эһэм Василий Николаевич сэрии кэнниттэн түөрт сыл аармыйаҕа сулууспалаабыт. Ол кэннэ Ростов-на-Дону куоракка кирпииччэ собуотун маастарыгар үөрэнэн кэлэн Бороҕоннооҕу “Промкомбинат” иһинэн Илин эҥэргэ бастакынан кыһыл кирпииччэ собуот аһыллыытыгар улахан кылаатын киллэрсэн, үлэлэтэн, онно маастар быһыытынан үтүө суобастаахтык үлэлээбит. Кинилэр кирпииччэ бөҕөтүн оҥорон, оройуон, ону ааһан бүтүн Илин эҥэр дэриэбинэлэрин оһоххо буспут кыһыл кирпииччэнэн хааччыйбыттар. Бу собуот Мүрү алааһыгар Томтор анныгар турбут. Уутун эбэттэн ылаллар, оттон оҥоһуллар туой буорун Мүрү эбэ сыырын кырыһыттан ылаллар эбит. Хаачыстыбата ханнык да кэлии кирпииччэттэн итэҕэһэ суох буолара, билигин даҕаны ол кирпииччэнэн оҥоһуллубут оһохтор элбэх ыалга турар буолуохтаахтар диэн эһэм, аҕам аҕата Василий Васильевич кэпсиир. Собуот ис оҥоһуга олус улахан сарай иһигэр баара үһү, онно рельсэ устун сүүрэр багонеткаларынан сиикэй кирпииччэни таһан улахан оһоххо кыстаан, иһигэр уот оттон кытардаллар эбит. Бу барыта илии ыарахан үлэтэ үһү.

Оттон кыһынын “Промкобинат” миэбэл оҥорор сыаҕар маастардаабыт. Онно кинилэр миэбэл араааһын, дьиэ малын, олоппостон, остуолуттан ыскаабар тиийэ оҥороллор эбит. Кэлин биэнсийэҕэ тахсыар диэри коммунальнай тэрилтэҕэ начаалынньык солбуйааччынан үлэлээбит уонна бочуоттаах сынньалаҥҥа онтон тахсыбыт.

Эһэм Василий Николаевич үс уол сиэнин көрбүтэ, мин аҕам иккитигэр сырыттаҕына 60 сааһын ааһан баран ыарахан ыарыыттан суох буолбута. Кини сытыары-сымнаҕас майгылаах, лоп-бааччы, аҕыйах саҥалаах, мындыр, барыны-бары сатыыр уус, байанайдаах булчут эбитэ үһү. Эһэм дьонун кытта отоннуурун, тэллэйдиирин олус сөбүлүүрэ, сири-дойдуну билэрэ, сирдиирэ.

Эһэм оҕуруотун бэйэтэ көрөрө, бүөбэйдиирэ, ону таһынан асчыт бэрдэ, хаппыыстаны, тэллэйи олус минньигэстик тууһуура, кыһыҥҥы хаһаас астарын бэйэтэ дьаһайара үһү.

Сүөһү, сибиинньэ кэтэх хаһаайыстыбаларыгар туталлара, онно оттуур эбиттэр. Бороҕоҥҥо чааһынай дьиэлээхтэр, ону барытын эһэм бэйэтэ прорабтаан, маастардаан илиитинэн туппута билигин да чиҥник турар.

Кинилэр оройуон киинигэр олорор буоланнар ыалдьыт, хоноһо куруук сылдьара. Эһэм ааҕы кытта кини ийэтэ, хос-хос эбэм Балаайа олорсубут. Кини повар бэрдэ, олохтоох остолобуойга үлэлээбит. Онон дьоммут куруук элбэх астаах-үөллээх, ыалдьытымсах буоланнар аймахтара, табаарыстара – ким көрдөрүнэ, ким ол-бу наадаҕа тиһигин быспакка сылдьаллар эбит.

Эһэм хомуньуус үһү, онон партийнай мунньахтарга тыл этэн, сүрдээх улахан аптарытыатынан туһанара. Ылыннарыылаах тыллаах, түс-бас, салайар үлэҕэ сылдьыбыт буолан кинини убаастыыллара, ытыктыыллара.

Мин хос эһэбин Василий Николаевич Кычкины улуус кырдьаҕас, саастаах олохтоохторо билигин да өйдүүллэр, ордук кини кирпииччэҕэ үлэлээбитин, кэнники сылларга миэбэл оҥорбутун билэллэр, кини туппута, ылсыбыта барыта хаачыстыба этэ диэн убаастыы ахталлар, онон мин эһэбинэн киэн туттабын!

 

 

 

Автор: К.Кычкина, 3 “в” кылааһын үөрэнээччитэ.