Крылов Роман Андреевич 15.08.1915-25.01.1996 с.

Роман Андреевич Бороҕон улууһун Сыҥаах нэһилиэгэр дьадаҥы дьиэ-кэргэҥҥэ Мария Петровна, Филипп Романович Крыловтарга бастакы оҕонон Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин иннинэ атырдьах ыйын 15 күнүгэр 1915 сыллаахха төрөөбүтэ. Биһиги эьээбит олорбут олоҕо ХХ үйэ дьалхааннаах, киириилээх-тахсыылаах, сут-кураан, сэрии кэмнэригэр түбэспитэ: Өктөөп өрөбөлүүссүйэтэ, гражданскай сэрии, аҕа дойду Улуу сэриитэ уонна билиҥҥи кэм.

Саҥа тэриллибит сэбиэскэй былааска Саха сиригэр кыра колхозтар элбээннэр техниканан, массыыналарынан, тыраахтардарынан, сири тиэрэр булууктарынан уонна да атын тэриллэринэн хааччыйар сорук турбута.

Онно олоҕуран МТС-тар тэриллэн барбыттара. Биһиги улууспутугар 1935 с. МТС тэриллибитэ.

— 1935 с. күһүөрү сайын РСФСР үтүөлээх тырахтарыыһа, механик Петр Гаврильевич Шепелев уонна оччолорго механик Роман Николаевич Дьяконовтыын ХТЗ диэн отут ат күүһэ күүстээх тыраахтардары аҕалбыттар.

Ити сыл 1935 с. тырахтарыыстар куурустарын Өлтөххө үөрэнэн бүтэрбит. 1936 с. сааһыттан тыраахтар тэһиинин тутан үлэлээбит. Оччотооҕуга, кыра колхозтарга тыаны солоон, кырыс сирдэри тиэрэн, бааһына срин оҥорууга күүһүн харыстаабакка үлэлээбитэ. Сайынын сир үлэтигэр, кыһынын МТС производственнай баазатын тутууга, техника өрөмүөнүгэр күүскэ ылсан 1953 сыллаахха диэри үлэлээбитэ.

МТС тэриллиэҕиттэн 5 №-дээх тыраахтарнай биригээдэҕэ биригэдьииринэн Суоттуну, Тумулу, Саһылыкааны хабан хас да  тырахтарыыстары, комбайнердары салайан үлэлээбитэ. МТС тэриллиэҕиттэн тимир ууһунан үлэлиир Үлэ Кыһыл Знамята уордьаннаах Алексей Алексеевич Ноговицыҥҥа 1941-1960 с.с. кыһынын балтаһытынан үлэлээбитэ.

“Ордук сэрии кэмнэригэр үлэ ыарахан этэ. Үлэ чааһа сарсыарда 8 чаастан түүн 12 чааска дылы этэ. Туох барыта кыайыы, тыылы бөҕергөтөр туһугар, партия ыҥырыытын өйөөн, күүспүт-кыахпыт баарынан үлэлиирбит, сааскы, сайыҥҥы үлэҕэ “Хас биирдии туораах сиэмэ – өстөөҕү өлөрөр буулдьа буоллун!” — диэн девизтээх, үлэ былаанын аһара толорорго, уматыгы кэмчилииргэ эбэһээтилистибэ ылынан үлэлиирбит.

Сэрии сылларыгар саппаас чаас олох суоҕа. Үксүн кутан, тимири тимиргэ иһэрдэргэ тимир суох буолан, тимир уһааты ыһыынан синньигэс, уһун боробулуоха курдук быһыта сынньан бэлэмнээн, ону тимири иһэрдэрбитигэр туттар этибит,” – диэн эьээбит кэпсиирэ.

Үлэлээбит үлэтэ үрдүктүк сыаналаммыта: МТС бастакы стахановеһа, 1942 с. “Тыа хаһаайыстыбатын туйгуна” ССРС наркоземын анал бэлиэтинэн, “1941-1945 сс. Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ килбиэннээх үлэтин иһин”, 1947 с. “МТС туйгун тракториһа” диэн Тыа хаһаайыстыбатын министерствотын анал бэлиэтинэн уонна хас даҕаны үбүлүөйнэй мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.

Эьээбит олус үлэһит, эппит тылыгар турар, туруук үлэһит киһи этэ.

 

А. Крылова. 8 кылаас