Корякин Егор Егорович

тыыл, үлэ бэтэрээнэ.

Хос эhээбит Корякин Егор Егорович 1929 сыллаахха балаҕан ыйын 7 күнүгэр Чурапчы оройуонун  Мэлдьэхси нэhилиэгэр Корякин Егор Николаевич уонна Агрипина Романовна дьиэ кэргэннэригэр иккис оҕонон төрөөбүтэ. Оонньуур-көрүлүүр оҕо сааhа таптыыр-ахтар төрөөбүт алааhыгар «Сэрии хоммукка» ааспыта. Оҕо сааhыттан аҕатын кэлин эдьиийин Маайаны, ийэтин  батыhа сылдьан ыарахан үлэҕэ сылдьар, көмөлөhөр. Оҕо эрдэҕиттэн көрсүө-сэмэй буола улааппыта, ис иhиттэн ыраас туттуулаах буолара. Оскуолаҕа сылдьан староста, кыhыл кэриэс эмблемалаах санитарнай сектор буолара. Мэлдьэхси оскуолатыгар Протодьяконв Кулантай «Киириккэргэттэрэ» испэктээкилгэ сурун оруолу толорбута.

4 сааhыгар аҕата өлөн убайа Уйбааскыга иитиллибиттэр. Убайа 1941 сыллаахха сэриигэ ыҥырыллыбыт. 1942 сыллаахха балаҕан ыйыгар хоту көhүүгэ ийэтинээн, эдьиийэ Маайалыын, балыстарынаан, саҥаhынаан Кэбээйи улууhугар 2-с Лүүчүн сиригэр тиийбиттэр. Бииргэ олорбут дьукаахтар утуу-субуу өлутэлээбиттэрин кэннэ сааhыары Сокольников Торопуун Дмитрьевич кэлэн бэйэтигэр көhөрөн дьукаах ылбыт. Төhө да оҕо буоллар аҕабыт бэйэтин сатабылынан туhахтаан, туулаан дьонун аhаппыта. 1944 сыл Намынан эргийэн төреөбүт алаастарыгар кэлбиттэрэ. «Тахсыбыт сардаҥа» колхуоска араас үлэҕэ үлэлиир: партийнай ячейка сэкэритээринэн,  биригэдьииринэн. Үлэни — хамнаhы, дьону –сэргэни түмэргэ, тэрийэргэ сатабыллааҕын көрдөрбүтэ. Кини дьиҥнээх ыччат наставнига, холобур буолар киhи этэ. Ол кэмнээҕи бииргэ үлэлээбит дьоно производство маяктара этилэр — Еремеев Н.Г, Собакин Гаврил Гаврильевич, Спиридонов Харитон Николаевич, Тарабукин Семен Семенович, Посельскай Афанасий Иннокентьевич, Корякин Петр Ионович онтон да атыттар. Корякина Александра Ивановна –партия уобаластааҕы комитетын чилиэнэ, депутат буолбута. Пестерева Александра Николаевна үлэ кыhыл знамята, октябрьскай революция орденнарын кавалерыгар тиийэ үүммүтэ. Прасковья Осиповна Дмитрьева партия 22-с съеhин делегатынан талыллар чиэстэммитэ. Кэлин Хадаар, Чакыр, Хайахсыт уонна Дириҥ нэhилиэктэрэ холбоhон «Эрилик Эристиин» сопхуос буолбута. Оччолорго Марк Романович Яковлев бэрэссэдээтэллиирэ. Биhиги аҕабыт Мэлдьэхсигэ биригэдьииринэн онтон сүөhүгэ сыстаҕас буолан үөрэнэн ветеринар буолбута.

1970 сыллаахха Мэлдьэхситтэн Дириҥҥэ көhөн кэлбиттэрэ уонна ветеринарнай аптекаҕа сэбиэдиссэйинэ анаммыта. 1978-1988 сылга диэри совхозка ынах сүөhүнү искусственнайдык буоhатыыга гинеколог вет.бырааhынан үлэлээбитэ. Үлэтигэр үтүө суобастаахтык сыhыаннаhара. Ону элбэх грамоталара, наҕараадалара туоhулууллар. 1988 сыллаахха кулун тутар ыйтан пенсияҕа тахсыбыта. Онно да кини 1991 сылга  диэри аптекаҕа аптекарынан, лаборанынан сопхуоска үлэлээбитэ. Кини билиитэ — көрүүтэ, сатабыла элбэх ынах сүөhү төрүүрүгэр , моhуогуруутугар көмөлөспүтэ, түүннэри күнүстэри ыраах — чугас, куhаҕан суоллаах –иистээх сайылыктарынан, фермаларынанатынан, үксүгэр сатыы айаннаан тиийэрэ, биирдэ да аккаастаабата.

Егор Егорович тапталлаах кэргэнинээн Александра Никитичналыын 1955 сыллаахха ыал буолбуттара. Аҕыс оҕону күн сирин көрдөрбүттэрэ. Кыhамньылаах ийэ-аҕа буолан оҕолорун улаатыннаран, үөрэттэрэн, барыларын ыал оҥорон атахтарыгар туруорбуттара.

Кини элбэх сиэннэрдэнэн, хос сиэннэрдэнэн эhээ буолар дьолун билбитэ. Үтүө майгылаах, сымнаҕас сыhыаннаах буолан оҕолор, сиэттэр киниэхэ тардыhаллара. Барыларын үөрэ — көтө, сыллыы көрсөрө. Оҕолорун, сиэннэрин сиэри -туому тутуhарга, айылҕаны таптыырга үөрэтэрэ. Олоххо муударай көрүүтүнэн барыларыгар холобур буолара.

Туохтааҕар да кустуурун, балыктыырын, илимниирин, куобахтыырын ордороро. Эдэригэр кыраҕы харахтаах байанайдаах булчут этэ. Кини бииркэм эйэҕэс, истиҥ сыhыаннаах буолан угус доҕоттордооҕо, ыалдьыттардааҕа. Кэргэнинээн 38 сыл бииргэ сүрдээх эйэлээхтик , дьоллоохтук олорбуттара.

Кэлин тапталлаах кэргэнэ ыарахан ыарыыттан күн сириттэн күрэммитин кэнниттэн кыра уолугар Валерийга сыстан олорбута. Оҕолоругар, хос сиэннэригэр үтүө сүбэhит, сиэн, хос сиэн көтөхсөн, бүөбэйдээн күүс- көмө буолбута.

Бэйэтин көрүнэрэ. Элбэхтик балыыhаҕа киирэн эмтэнэрэ. Эмтээбит быраастарын, сиэстэрэлэрин истиҥник санаан ахтара, махтанара.

Сырдык ыралаах, ыраас санаалаах ытык киhи ыалдьа сытан тиhэх күннэригэр диэри оҕолорун, сиэттэрин алгыы сыппыта: «Аннараа дойду диэн баар буоллаҕына онтон эhигини барыгытын араҥаччылыы, көрө-истэ сылдьыам, этэҥҥэ олороорун», — диэн кэриэhин эппитэ.

Биьи хос эhээбит көрдөххө элбэх саҥата суох, наhаа сэмэй, чуумпу киhи курдук этэ. Дьиҥинэн кини элбэҕи билэр, ааҕар, олох уларыйыларын кытта тэҥҥэ сайдар, бэйэтэ санаатын сатаан этэр, бэркэ кэпсиир  дьоҕурдаах этэ. Биирдэ эмит урукку олоҕун ыйыталастах харахха бу көрөр курдук буолуохха дылы итэҕэтиилээхтик, киhиэхэ тиийимтиэ гына ис киирбэхтик сэhэргиир буолара.

Кини биир дьикти дьылҕалаах киhи диэтэххэ сыыhа буолуо суоҕа. Былыргы дьон оҕо турбат буоллаҕына саҥа төрөөбүт оҕону хотоҥҥо төрүүрүн кытта саах таhаарар түннүгүнэн  таhырдьа таhааран атын дьоҥҥо ииттэрэ биэрэллэр этэ диэни истэрбит. Аҕабыт оннук оҕолортон биирдэстэрэ. Аҕалаах ийэтэ кинини уол турбатын иhин абааhыттан ити курдук куоттарбыттар. Ол курдук кини Пестеревтарга киhини өйдүүр буолуор дылы иитиллибит. Кыыс курдук уhyн баттахтаан, уhун ырбаахылаан бэйэлэрин оҕолорун курдук таптаан, маанылаан илдьэ сылдьыбыттар. «Биир күн тутан ылан баттахпын кырыйдылар. Мин кырыйтарымаары ытаа да ытаа», — диирэ кини.

Төhө да аҕата түөртээҕэр өлөн хааллар, суостаах сэрии кэмнэригэр алдьархайдаах көhүүгэ түбэhэн хоргуйуу сорун-муҥун көрүстэр, сааhын тухары ыарытыйдар да аҕабыт барахсаны көстүбэт күүс араҥҥыччалаан элбэх оҕолонон, сиэннэнэн, хос сиэннэнэн кун сиригэр толору олоҕу олорон бардаҕа.

Кини колхуоска, сопхуоска  уhуннук үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Бэтэринээр буолан ферма  сүөhүлэрин эрэ буолбакка элбэх ыал сүөhүтүн эмтээн, элбэх дьоҥҥо үтүөнү оҥордоҕо да биирдэ да бэйэтин туhунан кэпсэммэт, салалтаҕа  бэт буола сатаабат буолан тыыннааҕар туох да улахан хайҕалҕа тиксибитин өйдөөбөппүт. Ол да буоллар биhи дьоммут саамай улахан ситиhиилэрэ биhи — оҕолоро уонна сиэттэрэ буоллахпыт. Үөрэхтээх, үлэhит, ыал-дьон оҥордохторо. Эбээлээх эhээбит сырдык мөссүөннэрэ куруутун биьи дууьабытыгар, кинилэр сэмэй эрээри ыарахаттары тулуйар күүстээх санаалара, үтүөҕэ — кэрэҕэ тардыьыылара мэлдьи биьигини иннибит диэки сирдиэ.

 

Хос сиэннэрэ А.Стрекаловская, Б.Стрекаловский