Иванова-Еремеева Мария Ксенофонтовна (1935 г.р.)

 

Ийэбит тыыл, үлэ бэтэрээнэ Иванова-Еремеева Мария Ксенофонтовна 1935 сыллаахха (кунэ ыйа биллибэт, сурукка киирбэтэх) Маар Куелгэ Павловтар дьиэ кэргэннэригэр уьус о5оннон күн сирин көрбүтэ. Бииргэ төрөөбүттэр түөртэр этэ, убайдара Матвей, Мэхээлэ уонна быраата Ньукулай. Ийэтэ Марфа Павлова эрдэ елбутэ, а5алара Ксенофонт Еремеевич Павлов со5ото5ун о5олорун керен хаалбыта, кыра уолу Ньукулайы ыалга ииттэрэ биэрбиттэрэ. А5атын наьаа истицник саныыра. Былыр перепись са5ана а5алара Павлов диэн фамилиятын тороппут а5атын аатынан Еремеев диэннэ о5олорун коhотторбутэ. Онон улахан уола Матвей эрэ Павловынан хаалбыта, онтон аллараа о5олор Еремеев диэн буолтара.

О5о сааьа сэрии ыар, аччык, кураан сылларыгар ааспыта, 9 саастаахпар о5ус сиэтэр этим, аьыыкалыыр этибит диэн ахтааччы. Убайдара Матвей, Мэхээлэ утуу-субуу уоттаах сэриигэ аттаммыттара, бастакы убайа Матвей сэрииттэн эргиллибэтэ5э.  Госпитальга сытан улахан ранения ылан тохсунньу 14 кунугэр 1944 сыллаахха олбутэ. Оонньооботох оҕо сааһын, үлэлээн ааспыт кэмнэрин бу баардыы арыт хараастан, арыт киэн туттан ахтан-санаан ааһар. Ыарахан кэмнэргэ кыайан уерэммэтэ5э. Олох биир да кылаас уерэ5э суо5а, дьицэр атын кэмцэ тубэспитэ буоллар аьара билиилээх киьи буолуохтаа5а, аьара муударайа уонна суокка ордук буолуох этэ. Ол да буоллар эьигиттэн уерэнэммин аа5ар суоттур буоллум диэн кулээччи, хаьыаты кинигэни аа5ар этэ, эбэтэр миэхэ доргуччу аахтарааччы. Оннук истэрин аьара сэцээрэр этэ.

Ол курдук сэрии бутэн олох арыый кенен барбыта, иккис убайа сэрииттэн эргиллэн кэлэн баран ыал буолбута, кинилэр дьиэлэригэр сацаьа Кэтэриинэлиин балтылаах бырааттарынаан бииргэ олорбуттара. Убайа о5отун курдук олордубута. Ыанньыксыттаан сылдьан ыар олох суойан тымныйан санаторийга эмтэнэ Элгээйигэ кэлбитэ, онно оло5ун аргыьын Уйбаныап Ньукулайы кессер. Кэлин а5абыт Элгээйигэ кеьерен а5алан холбоьон олороллор. Санаторийга, утуерэн да баран, прачканнан, кэлин поварга кемелеьееччуннэн улэлиир. Бастакы о5олорун куутэ сырытта5ына а5абыт улаханнык ыалдьан куоракка эппэрээсийэ5э барар. Ийэбит быыьана охсоот, а5ыйах хонуктаах уолун ыалга хаалларан баран кэргэнин ыарыылыы Дьокуускай куоракка аттаммыта. Хаана баран а5абыт олох иьин охсуьуута са5аланар. Ол да буоллар о5отун керер, олоххо тардыьыы кууьэ быьааран, кыралаан утуерэргэ барар. Уолун а5абыт биирин ааьан хаамар киьи буолтун кэннэ биирдэ керер, уьуннук эмтэнэн бэттэх кэлбитэ.

Ийэбит Элгээйитээ5и бытовой комбинакка иистэнньэцинэн эппиэтинэстээхтик  улэлээбитэ, бочуоттаах сынньалацца барыар дылы. Элбэх грамотаннан на5араадаламмыта уонна бэс ыйын 14 кунугэр 1989 сыллаахха «Улэ бэтэрээнэ»диэн албан  аат иннэриллибитэ. Атырдьах ыйын 21 куннугэр 1996 сыллаахха «За доблестный труд Великой Отечественной войне 1941-1945гг.» мэтээлинэн на5араадаланар. Ол кэннэ кыайыы 50, 60 юбилейнай мэтээллэринэн  на5араадаламмыта.

Киирбит киьини чэйдэппэккэ эрэ таьаарбат идэлээх этилэр. До5отторо, атастара, аймахтара кэлэн хонон-ереен ааьаллара. Хаста эмэ бытовой эдэр иистэнньэц кыргыттарын дьуккаах олордуталаабыттара. О5о сааспыт наьаа да дьоллоохтук ааспыта, дьон-норуот ортотугар, ыалдьытымсах ыалга.

Ийэбит а5абытынаан туерт уонтан тахса сыл бииргэ дьоллоохтук олорбуттара. Икки о5оломмуттара. Улахан уоллара Егор ус кыыстаах Ньургуйаана, Нарыйаана, Айыына, кэргэнэ Анжелика, икки кыыс ыаллар, кыра кыыс оскуола киьитэ. Биир кыыс сиэннээхтэр. Дьокуускай куоракка олороллор. Кыыстара Анфиса биэс о5олоох Анна, Сайаана, Алина, Эрсан, Ча5ыл. Кэргэнэ Вениамин, Куукэйтэн теруттээх. О5олоро сиэннэрэ хацаан кинилэр олорбут олохторун чиэстээхтик салгыыллар.

 

 

 

Автор: Аргунова Ю., 7Г кылаас уерэнээччитэ.