Филатов Семен Григорьевич (1899-1971 сс.)

Стахановец, Саха АССР үтүөлээх сылгыһыта

Төрөөбүт сирэ – Чөркөөх

Үлэлээбит сирэ – Чөркөөх, Таатта

Биһиги хос-хос эһэбит Семен Григорьевич Филатов 1899 сыллаахха төрөөбүт. 1931 с. тэриллибит «Бойобуой» артыалга киирбит уонна 1932 сылтан сылгыһытынан үлэлээбит.

1943 сыл бэс ыйыгар Аҕа дойду сэриитин хомууругар хабыллан аармыйаҕа барбыт. Уус Тааттаттан Дьокуускайга диэри борохуотунан, салгыы Ангарскайга диэри эмиэ уу суолунан айаннаабыттар. Онтон үс аҥы арааран, сорохторун арҕаа фроҥҥа, сорохторун Япония кыраныыссатыгар, атыттарын үлэ фронугар Аршаҥҥа Бурятияҕа ыыппыттар. Семен Григорьевич үлэ фронугар анаммыт, наар илиитинэн (сүгэнэн, эрбиинэн) мас кэрдиитигэр үлэлээбит. Тиити тыаҕа охторон, тус туһунан мээрэйдээн бысталаан, тыаттан толооҥҥо тревлевкалаан массыына тиэнэр гына бэлэмнииллэр эбит. Салҕыы массыынанан таһан, поездка тиэйэн, арҕаа ыыталлара. Манна барытыгар тус туһунан биригээдэлэр үлэлииллэрэ. Семен Григорьевич сылгыһыт буолан, атынан мас тревлевкалааһыҥҥа сылдьыбыт.

Бастакы сылларыгар биир казармаҕа 400-кэ саллаат кыстаабыт. Сүрдээх ыараханнык кыстаабыттар. Күннээҕи аһылыктарын нуормата 0,5 киилэ килиэп уонна туох эмэ кыра эбии аһылык. Сарсыарда эрдэттэн киэһэ хойукка диэри күн аайы үлэ. Сороҕор эшелон элбээтэҕинэ, түүннэри курдары үлэлииллэр эбит.

Семен Григорьевич 1946 с. муус устарга диэри сулууспалаан баран, дойдутугар этэҥҥэ эргиллибит. Түбүктээх үлэтинэн «Стахановец» үрдүк аатын ылбыт, «1941-45 сс. килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээлинэн наҕараадаланар. Дойдутугар кэлэн баран сөбүлүүр идэтинэн «Бойобуой» холкуоска сылгыһыттыыр. 1961-63 сс. «Ленин» холкуос орто көрдөрүүтүнэн Семен Григорьевич сылгыттан төрүөҕү ылыыга 23,1% уонна сылгы уопсай ахсаанын тыыннаах иитэн таһаарыыга 6,6% үрдүк көрдөрүүнү ситиспит. Кини 1965 с. туппут сылгыларын 100% тыыннаах ииппит, таһаарыылаах үлэтэ сыаналанан 1965 с. «Саха АССР үтүөлээх сылгыһытын» аата иҥэриллибит. Кэлин 1968 сылга 89 биэттэн 79, 1969 сылга 80 биэттэн 69 кулуну ылан тыыннаахтык иитэри ситиспит. 1969 с. Норуот хаһаайыстыбатын ситиһиилэрин Бүтүн Союзтааҕы быыстапкатын боруонса мэтээлинэн, 1970 с. «В.И. Ленин төрөөбүтэ 100 сыла» мэтээлинэн наҕараадаламмыт.

Семен Григорьевич Саха АССР бастакы стахановецтарыттан биирдэстэрэ, ону Саха АССР Үрдүкү сэбиэтин президиумун бочуотунай грамотата туоһулуур.

“Сылгы барахсан киһи көлүнэр көлөтө, эмис эт, уохтаах кымыс. Сылгыны үчүгэйдик көрдөххө-харайдахха элбэх барыһы биэрэр,” — диэн сылгы иитиитигэр 36 сыл үлэлээбит үтүөлээх сылгыһыт Семен Григорьевич Филатов этэр эбит. Кини 1971 с. үлэлии-хамсыы, ат үрдүгэр сылдьан, аҕыйах хонук ыалдьан 70 сааһыгар олохтон туораабыт.

 

Авторы: хос сиэннэрэ — П.Филатов, 2 кл., Т.Филатова, 1 кл.