Федулова (Заболоцкая) Мария Васильевна (1936-2002 гг.)

 

Герой Ийэ Мария Васильевна Федулова 1936 сыллаахха дьадаҥы ыалга төрөөбүтэ. Аҕата, Кыһыл Баһылай диэн аатынан биллэр Заболоцкай Василий Матвеевич 1887 сыллаах төрүөх, 1937 сыллаахха 50 сааһыгар өлбүт. Ийэтэ Төлөйтөн төрүттээх Борисова Мария Илларионовна, Марияны оҕолоноору бараахтаабыт. Бииргэ төрөөбүт төрдүөлэр эбит. Тулаайах хаалбыт кыыһы аймахтара Заболоцкай Василий Дмитриевич (Хооҥсоор) кэргэнэ Даайалыын иитэ ылбыттар.

Оскуолаҕа үчүгэйдик үөрэммит, олоххо активнай көрүүлээх эбит. 1950 сыллаахха комсомол кэккэтигэр киирбит. Оччолорго Дириҥ оскуолатыгар 400-чэкэ оҕо үөрэнэрэ үһү, 45 чилиэннээх комсомол тэрилтэтэ баара. Онно бастаан иккис, онтон бастакы секретарь буолан оскуола оргуйар олоҕор кыттыбытынан барбыт.

Хос эбэм үөрэҕэр үчүгэй эбитэ үһү да, салгыы кыайан үөрэммэтэх, Дириҥ оскуолатын 7 кылааһынан бүппүт. Детдомҥа үлэлээбитэ, фермаҕа үүт астааччынан, субан көрөөччүнэн, дайаарканан, кэлин балыыһаҕа повар, остолобуойга, кулуупка остуорастаан пенсияҕа тахсыбыта. Хайа да үлэтигэр сирдэрбэтэҕэ, сытыы-хотуу, түргэн-тарҕан ыраас туттунуулаах, кыайыгас этэ. Эдэригэр күүстээх от охсооччу эбитэ үһү. От охсо сылдьан, ходуһаҕа тойуу саахар ууран баран, охсон эргийэн кэллэҕин аайы саахарын көмүллүүрэ үһү.

1955 сыллаахха хос эһэбитигэр Николай Гаврильевичка кэргэн тахсыбыта. Мантан ыла кини тус олоҕун дьиэ-кэргэнигэр толору анаабыта. Сыллата кэлэн иһэр оҕолору көрөн-харайан, ыарахан үлэҕэ сылдьар хос эһэбитин аһын-таҥаһын үчүгэйдик бэрийэн – чахчы да иэримэ дьиэбит араҥаччыта, арчыһыта буолбута. Уон оҕо төрөөн, бары этэҥҥэ улаатан, иллээх дьиэ-кэргэҥҥэ улааппыт дьоллоохтор. Биир кэмҥэ 6-7 оҕо тэҥинэн оскуолаҕа үөрэттэрэн, онно син бары оҕоттон хаалсыбат таҥастаах-саптаах буолаллара. Сайдыыларыгар болҕомто ууран хаһыакка-сурунаалга элбэҕи суруйтараллара. Үлэни ыарырҕаппат буолаллара, үлэни дьэ бэркэ тэрийэллэрэ, — туттар маллара саастарыгар сөп гына оҥоһуллубут буолара, ахсыыларынан үтүлүк тигэрэ эбэбит. Аны үлэлээн баран олус тотоойу, минньигэс ас аһатара – күүстээх үлэ кэнниттэн хайаан да үчүгэй ас астыыра.

 

Иистэнэр этэ, төһөлөөх элбэх үтүлүк-кээнчэ, истээх ыстаан, мааны былааччыйа тикпитэ буолуой?! Кэлин сон да тигэр этэ, быысапкалыыра, оҕуруо анньара. Иистэнэр массыына тыаһа оҕо саастарын арахсыспат аргыһа этэ.

 

Олус минньигэс астаах хаһаайка этэ. Астаабыт аһа куруук дэлэй, тотоойу, амтаннаах, астык буолара. Хос эбэбит хойуу миинэ, бэрэскитэ, плова диэн буолара.

Хосэбэбит ис культуралаах, киэҥ көҕүстээх, муударай этэ. Сахалыы сиэри-туому, үгэстэри үчүгэйдик билэрэ. Түс-бас, олохтоох тыллаах-өстөөх этэ, чугас ыалларбыт «сахалыы өйдөөх» дииллэрэ. Уопсай билиилэригэр, тутта-хапта сылдьалларыгар, дьону кытта алтыһалларыгар олус элбэҕи биэрбит эбит.

Тапталлаах ийэбит, эбэбит, хос эбэбит ыарахан ыарыыттан баара эрэ 66 сааһыгар 2002 сыллаахха күн сириттэн күрэммитэ.

Наҕараадалара:

—           «Медаль материнства I степени» – 8 марта 1967г.

—           Орден «Материнская слава III степени» – 8 марта 1968г.

—           Орден «Материнская слава II степени» – 8 марта 1970г.

—           Орден «Материнская слава I степени» – 28 марта 1972г.

—           Почетное звание «Мать героиня» – 18 июля 1975г.

—           Ветеран труда – 18 марта 2002г.

 

 

Автор: М.Ефимова, 3б кылаас үөрэнээччитэ