Федосеева Евдокия Иннокентьевна (1929 г.р.)

 

Сэрии, тыыл бэтэрээннэрэ, Орто Дойдуга олорон ааспыт суолларын, кинилэр олорбут олохторун, улэлээбит улэлэрин дьонно – сэргэ5э телевизорынан, радионан, хаhыатынан угус ситиhиилэрин, араас биэриилэри онороллор. Ол курдук мин хос эбээм тыыл, сэрии сылларын о5ото, улэ бэтэрээнэ, Евдокия Иннокентьевна Федосеева олорон ааспыт оло5о, улэлээбит улэтэ сырдатыллан дьонно – сэргэ5э, о5олоругар, сиэннэригэр, хос сиэннэригэр холобур буолуон ба5арабын.

Хос эбээм, Евдокия Иннокентьевна 1929 сыллаахха Уус – Амма нэhилиэгэр «Туенэкэй» учаастагар, Бястинов Иннокентий Дмитриевич уонна Марина Егоровна дьиэ – кэргэнигэр иккис о5онон тереебутэ. Бииргэ тереебуттэр биэс кыыс этилэр. Балта Татьяна Иннокентьевна баар, Намна олорор, 87 саастаах.

1937 сыллаахха Чычымах оскуолатыгар уерэнэ киирбитэ. 7 кылааска уерэнэ сылдьан а5алара эрдэ елен уерэ5иттэн тохтуурга куhэллибитэ. Оччолорго ийэтэ Марина Егоровна колхозка ыанньыксытынан улэлиирэ, хос эбэм оскуолаттан бутээт ийэтигэр кемелеhен улэлээбитинэн барбыта, ийэтин кытта улэлээн улэ мындырын билэн уерэнэн «Ньургуhун» колхозка чилиэнинэн киирэн бэйэтэ бас билэр ынахтанан, 10 суеhу тутан ыанньыксыт буолбута.

Дьэ итинтэн улэтэ са5аланар, урун илгэни урулутэ суурдэр. Бу улэлиир кэмнэригэр, сэрии са5ана сут – кураан сыллар са5аламмыттара. Аас – туор олох, ас – уел, танас – сап кырыымчык, кэмигэр аhыыр – аhаабат икки ардынан , кытаанах кыстык, от – мас тиийбэт, улэhит илии а5ыйа5а, маны барытын хос эбээм хайдах барытын тулуйан, улахан дьону кытта тэннэ улэлээн кэлбитэ буолуой? Ынах ыаhын таhынан от оттоон , мас мастаан биир кун сынньанар диэни билбэккэ улэлээбитэ. Дьэ бу маны барытын тулуйан хос эбээм кууhун сыратын барытын ууран туран улэлээбитэ уонна урдук ситиьиигэ тиийбитэ, бастыннар кэккэлэригэр сылдьыбыта.

1000 кг, онтон 1200 – 1500 ууту биир ынахтан ыаhын , колхоз, совхоз экономиката сайдарын са5ана аны 2000 кг кирбиини ылыы буолбута. Манна да эбээм хаалбата5а, 2000лаах кирбиини бастакынан ылбыта. Тохсус пятилетка сылларыгар 2400 кг ууту ыан, оройуонна бастаабыта. Пятилеткатаа5ы былаанын болдьо5ун иннинэ толорбута.

Бу ситиhии угус улэттэн, сылайбат сындааhынтан тахсыбыт улэ буолар. Евдокия Иннокентьевна 1967 сылтан партия бэриниилээх чилиэнэ. 1978 сыллаахха Уус – Амматтан, Орто Амма5а кеhен кэлэн эмиэ ыанньыксытынан улэтин са5алаабыта.

Манна кэлэн «Саха ЯАССР» 50 сыла ферма5а старшайдаабыта. Бу улэлиир кэмигэр, элбэх эдэр ыччаты угуйан, уерэтэн таhаарбыта. Араас оройуонтан комсомольскай путевканан о5олор улэлии кэлэллэрэ. Бу о5олорго кини ийэлии амарах сыhыанынан, улэ5э ылбыт опытыттан, билиититтэн – керуутуттэн бэрсэрэ. Куруук субэлии – амалыы сылдьара уонна кинилэр ситиhиилэриттэн уерэрэ.

Кини салайар фермата «Саха ЯАССР 50 сыла» аатынан ферма биир фуражнай ынахтан 2053 кг ууту ыан, оройуонна бастаабыта. Тохсус пятилетка соруда5ын 4 сыл 6 ыйынан толорбута.

40 сыл энкилэ суох биир улэттэн илиитин араарбакка 1979 сыллаахха пенсия5а тахсыбыта уонна салгыы улэлээбитэ. Ол курдук, хос эбээм, Евдокия Иннокентьевна Федосеева, суеhуттэн ылыллар бородууксуйаны сыллата урдэтэн, урдуктэн урдуккэ кердерууну ситиспитин иhин партия, правительство урдуктук сыаналаабыта:

  • 1965 сыл. «Лучшая доярка» ЯАССР диэн аат инэриллибитэ;
  • 1965 сыл. 1 кылаастаах суеhу иитиитин маастара буолбута;
  • 1965 сыл. Коммунистическай улэ ударнига;
  • 1966 сыл. «Улэ5э килбиэнин иhин» мэдээл;
  • 1975 сыл. «Ударник 9й Пятилетки» знак;
  • 1977 сыл. «Улэ кыhыл Знамя» орден кавалера;
  • 1977 сыл. «Саха АССР тыатын хаhаайыстыбатын утуелээх улэhитэ» аат инэриллибитэ;
  • 1977 сыл. Тохсус ынырыылаах Саха АССР Верховнай Советын депутатынан талыллыбыта;
  • 1978 сыл. «Улэ5э килбиэнин иhин» мэдээл;
  • В. И. Ленин тереебутэ 100 сылыгар аналлаах мэдээл;
  • Тыыл бэтэрээнэ, сэрии сылларын о5олоро, улэ бэтэрээнэ мэдээллэрдээх.

Маны таhынан угус элбэх Почетнай грамоталара, махтал суруктара, соц. куоталаhыы  знактара, грамоталара, сыаналаах бэлэхтэрэ, фондалара, путевкалара кини бочуоттаах улэтин туоhулара буолаллар.

Хос эбээм 1996 сыллаахха ыарахан ыарыыттан олохтон туораабыта. Эбээбит баара буоллар 95 саастаах буолуо этэ. Кини 2 о5олоох, 7 сиэннээх, 17 хос сиэннээх. Хос эбээм ситэ олорботох оло5ун сиэннэрэ, биhиги, хос сиэннэр сал5ыахпыт. Кини аатын уйэтитиэхпит. Хос эбээбинэн киэн Туттабын!

 

Толордо: А.Н.Решетникова, 5 «а» кылаасс уерэнээччитэ