Федорова (Софронова) Марфа Дмитриевна (1920-2004 гг.)

 

Федорова (Софронова) Марфа Дмитриевна 1920с. Ньурба улууһун Чуукаар нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Марфа төрөөтүн кытта аҕата, Софронов Дмитрий, ыалдьан өлбүтэ. Оччолорго ас-таҥас кырыымчык этэ. Ийэтэ оҕолорун соҕотоҕун иитэр кыаҕа суох буолан, Марфаны Төкөөнөҕө олорор Николаев Никиитэлээххэ (Н.Ньукууһа быраата) ииттэрэ биэрбитэ.

Никиитэ кэргэнэ Ылдьаана диэн Марфа эдьийэ этэ. Марфаны дьоно Өҥөлдьөҕө таһааран, оскуолаҕа үөрэттэрэ сылдьыбыттара.Кини оҕо, эдэр сааһа Төкөөнөҕө ааспыта. 1940 с.Өҥөлдьөттөн төрүттээх Алексей Федоровка кэргэн тахсыбыта, ыал буолбуттара. 1941с. уол оҕоломмуттара, Өҥөлдьөҕө олорбуттара. 1941 с. сайын, бэс ыйыгар, сэрии саҕаламмыта. Бу сыл, күһүн, атырдьах ыйын бүтүүтэ, бэбиэскэ тутан, кэргэнэ Алексей сэриигэ барбыта. Марфа Дмитриевна 4 ыйдаах уол оҕолоох Өҥөлдьөҕө хаалбыта. Кэргэнин аймахтарыгар Алексеев Афанасий (Уус Аппанаас) дьиэ кэргэттэрин кытта бииргэ олорбута. Сэрии ыар тыына, сут, кураан, ас-таҥас кырыымчык кэмэ сатыылаабыта. Уол оҕото аҕыс ыйыгар сылдьан, тымныйан, ыалдьан күн сириттэн бараахтаабыта. Онно наһаа хомойбута. Дэриэбинэ олохтоохторо бары кыайыы туһугар диэн хамнаналлара. Эдэрдиин, кырдьаҕастыын туох кыалларынан Кыайыы туһугар үлэлииллэрэ. Сэрии сылларыгар аас-туор олохтон дьон хоргуйан өлүүтэ, Өҥөлдьөнү эмиэ тумнубатаҕа.

Сэрии кэмигэр Өҥөлдьөҕө 4 холкуос баара: «Коммунизм суола», «Кыһыл Бэрэ», «Пионер» уонна «Кыһыл Тэҥкэ». Марфа Дмитриевна «Кыһыл Бэрэ» холкуоска  арыыһытынан үлэлээбитэ. Үүтү эрийэн, сүөгэйи хойуннаран баран арыы оҥороллоро. Ол арыыларын туттараллара. Ол быыһыгар, сайынын, от мунньуутугар, күһүөрү бааһынаттан бурдук хомууругар, хотон сыбааһыныгар уо.д.а. үлэлэтэллэрэ.

Фроҥҥа ыытарга анаан куобах тириитин имиттэрэн үтүлүк, куллука тиктэрэллэрэ. Ити курдук сэрии ыар сылларыгар тыыл бэтэрээнэ Марфа Дмитриевна эйэлээх олох кэлэрин туһугар, сыратын-сылбатын ууран туран, туруулаһан үлэлээбитэ-хамсаабыта. Кини Улуу Кыайыыны уһансыбыт дьоннортон биирдэстэринэн буолар. Кэргэнэ фронтовик, А.А.Федоров, фроҥҥа бааһырыылаах буолан дойдутугар 1945с. тохсунньуга эргиллэн кэлбитэ. Өҥөлдьөҕө оскуолаҕа физкультура учууталынан үлэлээбитэ. Ол кэнниттэн, Чуукаарга көһөн онно олорбуттара.

Тыыл бэтэрээнэ, Федорова Марфа Дмитриевна, элбэх оҕо амарах ийэтэ, элбэх оҕо эйэҕэс эбэтэ буолар. 2004с. олохтон туораабыта.

Автор: Фёдорова В., 2 класс