Егоров Андрей Васильевич (1900 — 1989)

Мин хосхос эьээм Егоров Андрей Васильевич – Күүстээх Өндөрөй Сунтаар улууьун Түбэй-Дьаархан төрүт олохтооҕо. 1900  сыллаах  теруех.  89  сааьыгар  дылы  олорбут ытык кырдьаҕас этэ. Эһээбит дьоно Энэбилгэ, Арыылаах сыһыытын хоту эҥэригэр ынах, сылгы ииттэн аһаан-сиэн олорбуттар, ону таһынан аҕалара Матаҥа Баһылай балыктаан, бултаан эбинэр эбит. Эһэм Өндүрэй  аах бииргэ төрөөбүттэр алтыалар: Күүстээх Өндөрөй, Акааһа, Киргилэй, Уһун Уйбаан, Уһун Мотурууна, Ылдьаа. Ааттарыттан да көстөр, аймахтаан туран киһи мыыммат, улахан уҥуохтаах, сахаҕа мааны, сэниэлээх дьон этилэр.

Хос хос эьээм сурдээх куустээх, кыах бөҕө киһи эбит, улахан бочкалары, улахан таастары со5ото5ун таах кэтэ5эр уьу.  Куустээх  Ендурэй  сугэрин,  кетегерун  таьынан  дьарык да гымматар кэлин  ыьыахтарга  тустан, мас тардыьан  миэстэлэьэр  эбит. Бултуурун, айыл5а5а сылдьарын, элбэхтэ хаамарын сэбулуур этэ.Ону таьынан  Өндөрөй оҕонньор сэһэнэ-кэпсээнэ бүппэт, билбитэ-көрбүтэ, эчи, элбэҕэ киһини эрэ сөхтөрөрө уьу.

Эһээбит сэриигэ ыҥырыллан Лена өрүһүнэн пароходунан айаннаан  иьэн тиф ыарыынан ыалдьан Иркутскай куоракка тиийэн сыыйыллан кэлбит. Төннөн кэлэн  «Правда» колхуоска биригэдьииринэн элбэх сыл үлэлээбит. Энэбилгэ хортуоска, хаппыыста бөҕөтүн үүннэрэллэрэ үһү. Үүнүүлэрин билиҥҥи арыы собуотун таһыгар баар подвалга овощехранилище оҥорон харайаллар эбит. Сэрии бириэмэтигэр бултаан, балыктаан элбэх тулаайагы иитэн хоргуйан өлөртөн быыһаабыт. Эбээм Марфа Андреевна кэпсииринэн, сүүрбэттэн тахса оҕолор уонна элбэх улахан дьон буолан олорбуттар.

Колхозтар холбоспуттарын кэннэ өр сылларга кадровай булчутунан үлэлээбитэ, сыралаах улэлэринэн кыайыыны чугаһаппыттара.

Куустээх Эндэрэй кэргэнинээн Балбааралыын 13 оҕоломмуттарыттан 2 эрэ уол оҕо хаалан улааппыттар. Эбээбит эдьиийинээн Ааныскалыын Балбаара бастакы кэргэниттэн оҕолоро. Улахан уола Николай Мирнэй тутуутугар үлэлии сылдьан тымныйан ыалдьан төннөн кэлбитэ, эдэр сааһыгар суох буолбута. Кыра уол Тихон совхозка механизатордаабыта, эмиэ эдэр сааьыгар элбутэ. Мин хос эбээм Марфа Андреевна 32 сыл Түбэй-Дьаархан оскуолатыгар алын кылаас учууталынан улэлээбитэ. Кини кэргэнэ, мин хос эьээм Иннокентий Прокопьевич эмиэ оскуола5а эр сыл улэлээбитэ. 2 кыыс 2 уол о5оломмуттар, олортон мин ийэбин аа5ан туран 9 сиэннээхтэр.

Эьээбит хойукка дылы сааьырдар да5аны атын миинэн булка сылдьара, от мас улэтин ыарыргаппат этэ. Сиэн оголорун улэгэ, булка уерэтэрэ. 89 сааьыгар чин ейдеех  этэ, радио телевизор сонуннарын сэргээн истэрэ.

Куустээх улэ, сэрии ыарахан сыллара, хоргуйуу кинини чин, кытаанах санаалаан, олох очурдарын барытын тулуйан 89 сааьыгар бу сиртэн барбыта. Биьиги сиэннэр эьээлэрбит хорсун быьыыларын эйдуу-саныы сылдьыахпыт, о5олорбутугар тиэрдиэхпит.

С. Сосина, 5  кылаас