Дьяконов Николай Акимович (1929 с.)

Дьяконов Николай Акимович бала5ан ыйын 10 күнүгэр 1929 сыллаахха Сылан уонна Аччаҕар нэһилиэктэр (Чурапчы улууһугар) быысаһар «Кыйгыарыма» сайылыкка күн сирин көрбүтэ. Ийэтэ Дьяконова Мария Ивановна, аҕата Дьяконов Аким Николаевич диэннэрэ.

Ийэтэ Николай Акимович төрөөбүтүн кэннэ 9 хонон баран хаана баран өлбүт, аҕата биир ый буолан баран иһинэн ыалдьан өлбүт. Иннэ гынан Ньукуус биир ыйыттан, икки эдьиийдэринээн уонна убайынаан төгүрүк тулаайах хаалбыттара. Бу 4 оҕо ийэлэрин ийэтэ Наталья уонна аҕаларын аҕата Уйбаан көрүүтүгэр хаалбыттара.

1938 сыллаахха Сылан орто оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. 1942 сыллаахха күүстэринэн Кэбээйи оройуонугар балыкка диэн бүтүн  «Комбайн» колхуоһу көһөрүүгэ ыыппыттара. Көһөрүүгэ тиийэн Кэбээйигэ сэрии бириэмэтинээҕи байыаннай балаһыанньа кыһалҕалаах аас-туор олоҕун барытын ааспыта. Ити кыьын «Комбайн» колхозтан 64 киһи, олор истэригэр үс чугас убайа хоргуйан өлбүттэрэ. 1943 сыллаахха Бүлүү өрүс балыксыттар биригээдэлэригэр ыланнар, 13 саастаах оҕо оччотооҕу ыарахан үлэни улахан дьону кытта тэҥҥэ муҥхалаан, балык тууһаан мас буочукаларга уган фроҥҥа ыыталлара.

1944 сыллаахха интернатка ылбыттара, онно үөрэммитэ, ол сыл сааһыгар дойдуларыгар Чурапчыга тулаайах оҕолору төннөрбүттэрэ. Онно кэлбитин кэннэ, улахан эдьиийэ Марыына иитэ ылбыта. 1946 с. Сылан оскуолатын үөрэнэн бүтэрбит уонна Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын техникумугар үөрэххэ киирэн баран хантан да көмөтө суох буолан, быстаран аччыктаан дойдутугар төттөрү кэлбитэ. 1947 сыллаахха күһүн Кытаанахха ааҕар балаҕаныгар сэбиэдиссэйинэн киирбитэ. 1948 с. МТС-ка оһорбо сирдэри хорутан, бааһына солооһуҥҥа учуоччугунан үлэлээбитэ. 1949 с. Райсоветка инструктордыы сылдьан армияҕа 1950 с. ыҥырыллан барбыта, онно Комсомольск-на-Амуре куоракка авиационнай чааска түбэһэн түөрт ый үөрэнэн радист идэтин баһылаабыта. Армияттан бүтэн кэлиэр диэри биэс сыл тухары радиостанцияҕа радист этэ. Маннык улахан эппиэтинэстээх үлэҕэ үлэтин сүнньүнэн радиосводканы атын аэродромнарга тиэрдэр уонна армия штабыттан приказтары, дьаһаллары ылыы уонна тиэрдии сүрүн үлэтэ этэ.

Ити службатын кэмигэр армия штабыттан чуолкай толоруулаах үлэтин иһин махталы ылан турар. 1954 сыл атырдьах ыйыгар демобилизацияланан дойдутугар кэлбитэ уонна оройуоннааҕы связь узелыгар старшай морзиһынан үлэҕэ киирбитэ. Элбэх махталы уонна харчынан бириэмийэ ылбыта. 1956 с. комсомольскай путевка ылан Промкомбинатка рабочайынан үлэлээбитэ уонна бу сыл суоппар курсун Дьокуускай куоракка бүтэрбитэ. 1957 сылтан Промкомбинатка суоппар сындалҕаннаах үлэтин саҕалаабыта. Үс сыл үлэлээн баран 1961 с. Строй участокка суоппарынан көспүтэ. Район иһигэр элбэх дьиэлэри, объектары тутууга строительнай материаллары таһан ситиһиилээхтик үлэлээбитэ.

1968 с. ахсынньы ыйга Межколхозстрой диэн тэрилтэҕэ суоппарынан киирбитэ уонна оччотооҕуга улахан массыынаҕа күүстээх үлэ саҕаламмыта. Дьокуускайтан, Большой Невертан араас тутуу материалларын, техниканы таспыта. Ол курдук район киинигэр, нэһилиэктэргэ оскуола, детсад элбэх этээстээх дьиэ тутулларыгар улахан кылаатын киллэрбитэ. 1980 с. бэс ыйыгар ыҥырыы быһыытынан сельхозтехникага суоппарынан көспүтэ, үс сыл бензовозтаан совхозтарга горючай таһыытыгар сылдьыбыта. Онтон Урал массыынаҕа улууска биир маҥнайгынан олорон элбэх рейска сылдьыбыта. 1984 с. пенсияҕа тахсыбыта уонна пенсияҕа тахсан да баран атын тэрилтэлэргэ ситиһиилээхтик үлэлээбитэ. Ити курдук, 1947 сыл ахсынньытыттан 1997 сыл балаҕан ыйыгар дылы оройуон олоҕор эҥкилэ суох 50 сыл үлэлээн кэлбитэ.

Күүрээннээх үлэтин түмүгүнэн хас да төгүл коммунистическай үлэ ударнига, пятилеткалар кыайыылаахтара, үгүс элбэх грамоталарынан, «Ленин 100 сыла» мэтээлинэн,         «Албан аат» орденынан наҕараадаламмыта. Кэлин Улуус бочуоттаах олохтооҕун үрдүк аата иҥэриллибитэ.

1956 сыллаахха олоҕун доҕорун Мэлдьэхситтэн төрүттээх Елена Федоровна Жиркованы көрсөн олохторун холбообуттара. Үс кыыс оҕоломмуттара. Сиэннэрин, хос сиэннэрин бүөбэйдээн толору дьоллоох олоҕу олорон ааспыта.

  • Юбилейный медаль – 26 марта 1970 г. «За доблестный труд к 100-летию В.И. Ленина»
  • Знак «Победитель социалистического соревнования 1973 г.» (Совет Министров ЯАССР и ЯОСПС) – 15 января 1974 г.
  • Знак «Ударник девятой пятилетки» (Правления Росколхозстройобъединения и президиума Республиканского комитета профсоюза рабочих и служащих сельского хозяйства и заготовок РСФСР №10/II-8) – 25 июня 1975 г.
  • Знак «Победитель социалистического соревнования 1976 г.» (Совет Министров ЯАССР) – 3 марта 1977 г.
  • Знак «Победитель социалистического соревнования 1978 г.» (Совет Министров ЯАССР) – 21 декабря 1978 г.
  • Знак «Победитель социалистического соревнования 1979 г.» (Совет Министров ЯАССР) – 3 марта 1980 г.
  • Медаль «За доблестный труд в ВОВ 1941-1945 гг.» (Президиум Верховного Совета СССР) – 31 марта 1993 г.
  • Знак «Ветеран тыла» в связи с 50-летием Победы в ВОВ 1941-1945 гг. – 5 мая 1995 г.
  • Юбилейный медаль «50 лет Победы в ВОВ 1941-1945 гг.» — 22 марта 1995 г.
  • Медаль «Маршал Советского Союза Жуков» 100 лет со дня рождения.
  • Юбилейный знак Республики Саха (Якутия) в связи с 60-летием Победы в ВОВ 1941-1945 гг.
  • Юбилейный медаль «65 лет в ВОВ 1941-1945 гг.» (Президент РС (Я) В. Штыров) — 13 марта 2010 г.
  • Юбилейный медаль «70 лет Победы в ВОВ 1941-1945 гг.»
  • Медаль «Ветеран Труда» от 24 апреля 1984 г. (Президиум Верховного Совета ЯАССР)
  • Удостоверение №1297 бывшего переселенца Чурапчинского района (Верховный Совет ЯАССР)
  • Орден Трудовой Славы III степени №232428 — 10 марта 1976 г (Указ Президиума Верховного Совета СССР)
  • Почетный гражданин Чурапчинского улуса — 12 сентября 2007 г.
  • Удостоверение Ветерана ВОВ – 12 октября 2004 г.