Дедюкин Дмитрий Ефремович

Мин хос эһээм Дмитрий Ефремович Дедюкин 1928 с төрөөбүт. Хос эһээм оҕо сааһа Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар түбэһэн, Баайаҕа 7 кылаастаах оскуолатын бүтэрэн баран, салҕыы үөрэммэтэҕэ. Уон алталааҕыттан колхоз улэһитэ буолбута. Үлэһит, сылбырҕа уолу хонуу, сүөһү биригэдьииринэн 20-чэ сыл колхоз үлэтэ, үмүрүйэригэр ферма сүөһүтэ этэҥҥэ сыл тахсарыгар элбэхтик сүүрбүтэ-көппүтэ, сыраласпыта.

Хос эһээм хас сезон ахсын Кутаама, Байымаайы, Мөҥүччү, Кумуруку үрэхтэринэн Хара Алдаҥҥа тиийэ булт араас көрүҥүн бултаан, былаанын толорботох сыла суоҕа. Хара тыа адьырҕа кыылларын барыта 30-н тахса бөрөну өлөрбүтэ, 5 эһэни өлөрсүбүтэ уонна араас күндү түүлээҕи кииһи, саһылы, бэдэри, андаатараны, о.д.а. бултуур. Адьырга кыыл бөрө сылгыны, сүөһүнү тардан элбэх хоромньуну онордоҕуна, Миитэрэй ыҥырыыга сылдьар сатабыллаах бөрөһүтүнэн биллэр.

Ол курдук сүүрбэччэ сыллааҕыта Хара Алдаҥҥа икки бөрө айбардаабытыгар ыҥырыллан баран иккиэннэрин өлөртөөн кэлбитэ. 2000 сылга «Победаҕа» дьоҥҥо, cүөһүгэ скутталламмыт, олохтоох булчуттар тоһуурдарыгар киирбэт, өйдөөх адьырҕа бөрөнү тохсунньу торулуур тымныытыгар баран бултаан, олохтоохтор, дьаһалта махталларын ылбыта.

Хос эһээм бастыҥ үлэһит булчут буолан 1960, 1985 сылларга Саха АССР Верховнай Советын Президиумун Бочуотунай грамоталарынан, 1941-1945 сс. «Килбиэннээх улэтин иьин», «Кыайыы 30 сыла», «Кыайыы 40 сыла» мэтээллэрин наҕараадаламмыта, 1968 с. Чурапчыга, 1985 с. Дьокуускайга булчуттар республикатааҕы слеттарыгар кыттыбыта.

Эһээм 1956 сылтан 28 сааһын туолан баран сүүрүүнэн дьарыгырар. Төһө да caaha хойутаан, ким да сүбэтэ суох сүүрүүнэн дьарыгырдар, бастаан сүүрдэгин дьыл, 1956 сыллаахха, 5 уонна 10 километрдаах дистанцияларга бастаан оройуон рекордун олохтообута. Онтон ылата оройуон чиэһин республикаҕа элбэхтик көмүскээбитэ. Ити 1956 сыл кини оройуон суумэрдэммит састаабыгар киллэриллэн Саха АССР норуоттарын спартакиадатыгар кыттыыны ылбыта. Республика сүүрүктэрин ортотугар 5000 м уьунна 4-с, 10000 м уһуҥҥа 2-с миэстэлэри ылаттаабыта. 1962 сыллаахха оройуон үбүлүөйүнэй спартакиадатыгар 5000 м дистанцияны 16 мун. 04,1 сөк кэлэн 1-кы миэстэни ылбыта. 1959 сыллаахха 30 километрдаах кыра марафоҥҥа кыттан 2 чаас 1 мүн. 01 сөк. Уонна ити сүүрүү кэнниттэн хос эһээм биһиэхэ тымныыттан-куйаастан саллымаҥ, ыарахаттартан чаҕыйымаҥ, үлэни, спорду кытта тэҥҥэ дьарыктаныҥ, эккитин-хааҥҥытын сайыннарыҥ диэн этээччи. Хос Эһээм дойдутугар Таатта Баайаҕатыгар олорор.

Кини сааһа 96 Улуу Кыайыы 80 сылын бары дьоннор курдук күүтэр.

Сиргэ эйэни эрэ баҕарар.

Биһиги Эһээбитинэн киэн туттабыт!

Холобур оҥостобут!

Авторы: Д. Радомир ученик 7 «д» класса, Д. Ярослав ученик 8 «б» класса.