Бурнашева Елена Александровна

Биһиги эбээбит, хос эбээбит 1918 сыллаахха  Мэлдьэхси нэһилиэгэр дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Аҕата- Андросов Александр Иванович (1891 с.төр), ийэтэ – Корякина Дария Андреевна (1895 с.төр) диэн этилэр. Ийэтэ балтараа саастааҕар, онтон аҕата уон саастааҕар эрдэ өлбүттэр. Онон аас туор олоҕу кыра эрдэҕиттэн билбит.

Эбээбит бэйэтэ суруйан хаалларбыт ахтыытыттан суруйуохпут аллараа.

«Стахановец» колхозка кэлиибэр 1938 сыллаахха 20 саастаах этим. Кэргэним Романов Егор Петрович, а5атын, икки убайын, кинилэр о5олорун уонна кыра быраатын кытта бары бииргэ олорорбут. Убайдарын кэргэттэрэ өлбүт этилэрэ, иккиэн иккилии кыыстаахтара. 1941 сыллаахха дьон бөҕө дьиэнэн хоргуйан өлөллөрө. Хонон турдахпытына тыыннаах эбиппит диэн үөрэрбит. Дьэ бу сүктэн кэлэн баран, 5 лиҥкир эр киһини аһатан-сиэтэн олордоҕум. Киһи барыта үлэлии баран хаалар, арай кыра уол уонна аҕалара Бүөтүр көмөлөһө сатыыллара.

Сэрии ыар дьыллара саҕаламыттара. Кэргэним убайдарынаан сэриигэ ыҥырыллан барбыттара. Ама да ааспытын иһин, туораах бурдугу көрбөккө, грамм лэппиэскэни сиэбэккэ, хаппыыстаны сууйан, оргутан ол уутун иһэр этибит. Ыарахан дьыллар этилэр. Кырдьаҕастары кытта, дьахталлар оҕолор эрэ хаалбыппыт.Аччыктаан колхоз бааһынатыгар тахсан күһүн кутуйах бытатын хомуйан ытыс бурдугу буллахпытына үөрүү бөҕө буоларбыт, онтубут улахан бобуулаах этэ. Түбэспит хаайыыга барара. Биһиги колхозтан Романова Вера Петровна уполномоченнайга түбэһэн, тыллааннар, хаайыыга олорон тахсыбыта. Онтон көрүөхтэн ынырыктык ыран, дьүдьэйэн аҕай кэлбитэ. Бэйэтин аймахтара дьиэлэригэр киллэрбэтэхтэрэ, ол иһин аһынан мин бэйэбэр ыҥыраммын икки сыл курдук бииргэ кыстаабыппыт. Кини бэйэтэ оҕото суоҕа, мин икки оҕолоох этим.

Кыһыҥҥы оппутун-маспытын күһүн эрдэттэн кэрдэн сыарҕалаах оҕуһунан таһар этибит. Сүгэнэн бэйэбит кэрдэрбит. Эдэр буоламыт кыайыгас эбиппит. Колхока кыһыннары-сайыннары үлэлиир этибит. Сайын ыаммыт быыһыгар окко, араас үлэҕэ көмөлөһөр этибит. Колхоз бары чилиэннэрэ оҕолордуун үлэҕэ көмүллэн олорбуппут. Кэргэттэрбит сэриигэ этилэр. Урукку ыанньыксыттар хотон иһигэр киириэхтэриттэн туох баар үлэни барытын бэйэлэрэ толороллоро, ньиирэйи эмнэрэ-эмнэрэ үстүүтэ ыыллара. Күҥҥэ хайаан да үстэ ыаталлара. Мэччитэ да ыыппат курдук этибит. Кэлин миигин асчытынан анаабыттара.

Кэргэним өлбүтүн туһунан ыарахан суругу 1942 сыллаахха бэс ыйыгар туппутум. Ол саҕана хас биирдии ыал оннук суруктары тутара боло. Почтальону эмиэ да кэтэһэбит, эмиэ да толлобут, сирэҕин-хараҕын кэтиирбит.

1945 сыллаахха кулун тутар 7 күнүгэр, сэрииттэн бааһыран эргиллэн кэлбит Бурнашев Кузьма Ивановичтыын ыал буолбуппут.

10 оҕону күн сирин көрдөрөн, иитэн, улаатыннарбыппыт. Сэрии бүппүтүн да кэннэ чэпчэки олох саҕаламматаҕа. 1955 сылтан кулуупка остуорастаабытым. Оһоххо оттор маһы хайытан, кыстаан, 3 халааҥка оһоҕу оттон 10-ча сыл үлэлээбитим. Онтон пенсияҕа тахсыбытым. Биһиги оҥорботохпутун оҕолорбут, сиэннэрбит оҥоруохтара, биһиги олорботохпутун оҕолорбут, сиэннэрбит олоруохтара диэнинэн сиэттэрэн олорорбут, үлэлиирбит. Хайдах-туох олоххо кинилэр өбүгэлэрэ олорон ааспыттарын биллиннэр диэн сурукка тистим хайдах сатыырбынан.

Бурнашева Елена Александровна наҕараадалара:

“Аҕа дойду Улуу сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иһин” мэтээл

“Ийэ буолуу”1 истиэпэннээх мэтээлэ – 1951 олунньу ый 13 күнэ

“Ийэ буолуу” 2 истиэпэннээх мэтээлэ – 1956 кулун тутар 14 күнэ

“Ийэҕэ албан аат” 2с истиэпэннээх уордьана

“Ийэҕэ албан аат” 3с истиэпэннээх – 1957 сыл ахсынньы 27 күнэ

“Герой ийэ” 1962 сыл ыам ыйын 24 күнэ

“Кыайыы 40 сылынан” мэтээл 1985с., муус устар 12 күнэ

“Кыайыы 50 сылынан” мэтээл 1995с., кулун тутар 22 күнэ

“Жуков” мэтээлэ 1997с олунньу 20 күнэ

“Кыайыы 55 сылынан” мэтээл 1999с. Сэтинньи 18 күнэ

“Сталин 120 сыла” мэтээл 1999с. Атырдах ыйын 15 күнэ

“Кыайыы 60 сылынан” 2004с. Олунньу 28 күнэ

Саха Республикатын юбилейнай знага “1941-1945 сс. Сэриитин бэтэрээнигэр” Кыайыы 60 сылынан.

 

Авторы: У. Решетникова, 7 кылаас, Н.Барабанова, ученица 11 класса.