Большаков Гавриил Павлович 1928 сыллааххатохсунньу 12 күнүгэр Таатта оройуонун Уус Амманэhилиэгин «Төрүт» колхоз хочотугар төрөөбүтэ.Ийэтэ Рахлеева Мавра Ильинична, аҕата Большаков Павел Егорович, колхозтаахтар этэ.

1936 сыллаахха  Чычымахха бастакы  кылааска үөрэнэ киирэр. Аҕа Дойду сэриитэсаҕаланыытыгар 13 саастааҕа, ол иhин кыhын Чымынаайы оскуолатыгар үөрэнэ-үөрэнэ, сайын улахан дьону кытары тэҥҥэ, аҕатынаан «Ыҥырыылаах» диэн колхозка үлэлээбит. Оту охсон, умуhахха кутан сиилэстиир кэмнэригэр от тиэйбит. Бурдук ыhыытыгар оҕуhунан сири хоруппут, ол бурдугу хомуйсубут. Өҥүрүк куйааска сынньабылы билбэккэ, тохтобула суох оттооhуҥҥакыттыбыт, хотуурунан охсон, мунньуhанбугулласпыт. Олох сарсыарда эрдэттэн түүн хойуукка диэри үлэлииллэрэ. Оннук төһө да аччык сырыттар, сыралаахтык, үрдүк көрдөрүүлээхтикдьаныhан туран үлэлээн, кыайыыны уhансыбытын иhин «Ветеран тыла» мэтээлинэн наҕараадаламмыта.

Аҕа дойду сэриитин кэнниттэн Гавриил Павлович Большаков олоҕун үөрэҕирии систиэмэтигэр анаабыта. Уопсайа 43 сыл педагогическай стажтаах учуутал, дириэктэр.

1945 сыллаахха Чурапчы педагогическэй училищетын бүтэрэн баран, Саха сирин саамай уhук оройуонугар Усуйаанаҕа Тумат оскуолатыгар алын кылаас учууталынан анаммыта, юкагирскай оскуолаҕа сэбиэдэссэйдээбитэ. Таатта Уолбатыгартөрөппүттэрэ суох хаалбыт оҕолор оскуола–интернаттарыгар иитээччинэн, Хара Алдаҥҥа физкультура да учууталынан, Чурапчы Болтоҥотугар интернат-оскуола сэбиэдиссэйинэн улэлээн, дэгиттэр үөрэтэр дьоҕурдааҕын, салайар үлэҕэ сатабыллааҕын көрдөрбүтэ. Идэтин сөпкө тайаммыт туоhутунан 1960 сыллаахха СГУ-ка саха тылын уонна литературатын факультетыгар үөрэххэкиирбитэ буолар. 1965 сыллаахха бутэрэн баран, 1971 сыллаахха дылы Чурапчы оройуонугар Мырыла оскуолатыгар дириэктэр солбуйааччытынан, дириэктэринэн, саха тылын уонна литературатын учууталынан үрдүк ситиhиилэрдээх үлэлээбитэ. Ол туhунан 2016 сыллаахха  «Кэскилбит биhигэ – Мырылам оскуолата» кинигэҕэ үөрэнээччилэрэ, коллегалара, үөлээннэхтэрэ суруйбуттара.

Куоракка көһөн кэлэн баран, 1972-1975 сыллардаахха Үөрэх Министерствотын Главснабпрос маҕаhыыныгар сэбиэдиссэйинэн үлэлээбитэ, Онтон 1975-1979 сылларга истибэт оҕолор оскуола–интернаттарыгар  технология учууталынан улэлээн бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыбыта. Истэр кыаҕа суох үөрэнээччилэри муос оноhуктары, мастан чорооннору чочуйарга, мельхиортан илин-кэлин кэбиhэр онорорго үөрэппитэ. Москубаҕа бүтүн Арассыыйатааҕы конкурстарга кыттан кыайбыттара.

Большаков Гавриил Павлович ССКП обкомун, Саха сирин Министрдэрин Советын Президиумун грамоталарынан, педагогическэй үлэ ветерана мэтээлинэн  наҕараадаламмыта.

Гавриил Павлович олоҕун аргыhын кытары Новгородова Варвара Сергеевналыын уоллаах кыыс оҕоломмуттара, биэс сиэннэммиттэрэ. Кыыhа – Яковлева Любовь Гаврильевна, СӨ үөрэҕириитин туйгуна, Учууталлар учууталлара, куораттааҕы Сүбэ мунньахтан «Үөрэҕирии сайдыытыгар  үтүөтүн иhин»  бэлиэлээх учуутал. Аҕатын туйаҕын хатаран, педагогическай ыстааhа 40-с сылыгар барда. Саха политехническэй лиссиэйгэ логопед учууталынан, педагог-психологунан улэлиир. Уола – Большаков Николай Гаврильевич, Саха Өрөспүүбүлүкэтин «Килбиэн аат» знактаах үтүөлээх тутааччы.

Суруйда Яковлева Любовь Гаврильевна

20.04.2025 с.