Березкин Матвей Ионович 1928 с

Мин хос эһэм Березкин Матвей Ионович 1928 сыллаахха атырдьах ыйын 1 күнүгэр элбэх оҕолоох ыалга маҥнайгы оҕонон Хоптолоох диэн алааска күн сирин көрбүтэ. Аҕалара 1942 сыллаах сааскы ыҥырыыга сэриигэ барбыт,эһэм военкоматка тылланан сэриигэ суруйтара тиийбитин сааһа туола илигинэн ылбатахтар. Ол сыл атырдьах ыйыгар Дьокуускайдааҕы обком Чурапчы улууһун  41 колхоһун  хоту улуустарга балык бэлэмнииргэ көһөрүү ыйааҕын таһаарбыта,олор истэригэр эһэм дьиэ кэргэнэ үлэлиир Чаачыгый колхоз.Агитация,бэлэмнэнии,хомуур үлэлэрин кэннэ алтынньы ый саҥатыгар суолга туруммуттара. Аҕатын оннугар ыал баһылыга буолан ийэтин бырааттарын көрөр харайар эппиэтинэс кини санныгар суктэриллибитэ,ол кэмҥэ 14 саастаах этэ. Киниттэн кыра өссө 4 бырааттааҕа.

Олус ыарахан айаны ааһаннар Бэстээх биэрэгэр ый бутэһигэр тиийбиттэр,онно тиийэн аһаҕас халлаан анныгар хас эмэ хонон баран биирдэ салҕыы айаннаабыттар. Тиийиэхтээх сирдэригэр кинилэри ким да көрсүбэтэх, сэтинньи ый тымныытыгар балааккаҕа хоно сылдьан олорор балаҕаннарын туттубуттар. Ол ыарахан кэмнэ саамай кыра быраата ыалдьан тыына быстар. Тоҥуу,аччыктааһын аргыстаах ыар үлэҕэ умса туһэн 2 сылтан ордук сылдьыбыттар. Үлэ быыһыгар сылдьан эһэм бырааттарын аралдьыта сатаан араас оонньуу толкуйдуур эбит,киэһээ хонугар кэлэригэр ааны арыйан ханнык эмэ киһи саҥарарын туттарын хаптарын үтүктэн киирэр, бырааттара киирбит киһи ким буоларын таайа оонньууллар.Эһэм бииргэ үлэлэҕэ сылдьар кырдьаҕас киһититтэн элбэх остуоруйаны,үһүйээннэри,сахалыы тойугу алгыһы,таабырыннары истэн билбит,ол билбитин бырааттарыгар куруук кэпсиир эбит.

Дойдуларыгар эргиллэн кэлэн дьиэлэрин уоттарын бэрийэн баран эһэм Дьокуускайга бухгалтер курсугар үөрэнэн Төнүлүтээҕи детдомна үлэлии киирэр. Онно сылдьан олоҕун аргыһын көрсөн ыал буолан Мэнэ-Ханалас Нуораҕанатыгар олохсуйаллар,колхозка маҥнай охотоведынан,кэлин үөрэнэн баран зоотехнигынан үлэлиир.Ийэлэрэ суох буолбутун кэннэ бырааттарын бэйэтигэр илдьэ олорон барыларын оскуолаҕа,кэлин Ленинградка тэрийэн ыытан,өйөөн үөрэттэрэр. Ол курдук икки быраата Иван,Василий республика биллэр көстөр геологтар,кандидат геолого-минералогических наук,кыралара Роман Саха республикатын культуратын туйгуна.

Мин хос эһэм хаһан да ыарахан дьылҕалаах этим диэн кэпсэммэт этэ диэн ийэм кэпсиир. Кини бу сиргэ олох олороруттан,оҕолордооҕуттан,сиэннэрдээҕиттэн олус астынар эбит.Көһүүгэ сылдьыбыттарын кэпсээ диэтэхтэринэ,үксүн күлүүлээх үөрүүлээх түгэннэрин кэпсиирэ. Оҕолоругар сиэттэригэр “Билиигэ саҥаҕа тардыһын,ааспыты сүгэһэр оностуман” диэн куруук этэр эбит.  Мин эһэм олоҕо биһиэхэ дьиэ кэргэҥҥэ бэриниилээх буолуу,олоххо,сырдыкка тардыһыы,күүстээх санаа холобурунан буолар.

 

 

Автор: М.Иванова 9 А кылаас