Аммосова Александра Егоровна

Күндү киһибит Александра Егоровна 1928 сыллаахха муус устар 14 күнүгэр Абый оройуонун Майыар нэһилиэгэр төрөөбүтэ.

Ийэтэ Рязанская Мария Николаевна Уолбут нэһилиэгиттэн төрүттээх, аҕата Рязанский Егор Николаевич Майыар киһитэ сүрдээх үлэһит, дьоҥҥо-сэргэҕэ эйэҕэс сыһыаннаах дьон этилэр, 6 оҕону төрөтөн иллээх-эйэлээх дьиэ кэргэн буолан олорбуттара. Аҕалара кыһыннары-сайыннары бултаан, балыктаан дьиэ кэргэнин иитэрэ. Ол сылдьан тымныйан ыалдьан олох эдэр сааһыгар өлбүтэ, оччолорго Александра Егоровна 4 саастаах этэ.

Кыра саастааҕар тулаайах хаалан үлэһит, туохха барытыгар сыстаҕас буола улааппыта.

Адьас кыра сааһыттан улахан дьону кытта холкуос туох баар араас үлэтигэр сылдьыбыта: сайын оттоон, кыһын фермаҕа мас мастаан, быыбар дьаамыгар сылдьан түүннэри-күнүстэри үлэлиирэ, кэлин арыый улаатан баран икки сылга холкуоска кладовщик-кассирынан үлэлээбитэ.

Александра Егоровна үлэтин дьоһуннаах кэрдииһэ 1954 сыллаахтан саҕаламмыта. 20-тэн тахса сыл Дружина бөһүөлэгин дьааһыла-саадыгар оҕо иитиитигэр үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Кини илиитин иһинэн элбэх сүүһүнэн кырачаан ааспыта, кэлин улаатан, үтүө убаастанар үлэһит дьон буолан бараннар биһиги күндү киһибитигэр махтал сайаҕас тылларын тиэрдэллэриттэн наһаа да үөрэр, астынар этэ.

Кэлин Дружина бөһүөлэгэ Белай Гораҕа көһүөҕүттэн саҥа тэриллибит бытовой комбинат иистэнньэчиннэн, кэлин «Индигир» совхоз биир тутаах уран-уус тарбахтаах маастарынан биллэн эдэрдэргэ уопутунан биэрэр үтүө сүбэтин тиэрдэр. Наставнигынан 14 сыл пенсияҕа тахсыар диэри үлэлээбитэ.

Александра Егоровна ханнык баҕарар үлэҕэ үтүө суобастаахтык сыһыаннаһан дьон-сэргэ убаастабылын ылбыта. Оройуон, райком үгүс-элбэх бочуотунай грамоталарынан наҕарадаламмыта, 10-тан тахса сыл коммунистическай үлэ ударнигын кэккэтигэр сылдьыбыта, оройуон сэбиэтин депутатынан үлэлээбитэ. Ол туһунан элбэх түөһүгэр иилинэр медаллара тоҕоһулууллар.

Күндү киһибит олоххо дьулуурунан, кытаанах санаатынан 30 сааһыгар кэргэнэ өлөн 3 оҕону кытта тулаайах хаалан баран үһүөннэрин үтүө үлэһит, үрдүк үөрэхтээх дьон оҥортообута. Сиэннэрин, хос сиэннэрин наһаа таптыыра, бары аймахтарыгар көмө-тирэх, үтүө сүбэһит этэ, элбэх оҕону, тулаайахтары бэйэтин дьиэтигэр олордон, үөрэттэрэн олох киэҥ аартыгар алгыһын тириэрдэн атаарбыта, ол дьоно билигин бэйэлэрэ «эбээ», «эһээ» буолан олороннор: «тетя Санябыт» диэн истиҥ-иһирэх тылларынан махтанан, кэлэн көрсөн кэпсэтэн баралларыттан наһаа дууһата дуоһуйара.

Күндү киһибит 87 сыл орто дойдуга олорбут дьоһун олоҕо кэнчээри ыччаттарыгар кэрэхсэнэ сылдьыаҕа, сырдык аата биһиги өйбүтүгэр-сүрэхпитигэр өрүү тыыннаах буолуоҕа, уруу-аймах дьоннорун өрүү түмэр сомоҕолуур ийэбит, эбээбит, хос эбээбит, эдьиийбит Александра Егоровна элэккэй, үөрүннэҥ, тулуурдаах майгыта, ыраас дууһата, сырдык мөссүөнэ, дьоҥҥо-сэргэҕэ өрүү көмөлөһө сатыыр үтүө санаата хаһан да сүппэккэ биһиги олохпутугар умнуллубат үтүө өйдөбүл буолан үйэ-саас тухары хаалыаҕа.

 

 

Автор: Н.Соломова, ученица 10 «а» класса.