Алексеев Иннокентий Спиридонович (1928-1953 гг.)

 

Хос эбэм улахан убайа Алексеев Иннокентий Спиридонович Күhүт Бэрэтигэр Бүлүү Бөтүҥэр  төрөөбүтэ. Акы оскуолатыгар үөрэнэн испитэ. Бөтүҥҥэ саҥа оскуола дьиэтин фроҥҥа барааччылар  элбэх үлэнэн тутан, ситэрбэтэхтэрин,  дьахталлар, оҕолор, оҕонньоттор харса суох үлэлээн, 1941 с.  оскуола тутуллан бүппүтэ. Киэсэ быраатын кытта эмиэ онно үлэлэhэн, үөрэҕин саҥа оскуолаҕа салҕаабыта. Кинини барытыгар дьоҕурдаах буолара диэн үөлээннээхтэрэ ахталлар.  Хоһооннору суруйар этэ. Үчүгэйдик уруһуйдуур буолан, суруйааччылар мэтириэттэрин  уруһуйдаан ылар эбит. Уонча саастааҕыттан ох саа оҥостон, быраатын Арамааны кытта бэргэнник ытарга куоталаһаллар этэ.

Киэсэ ис иhиттэн булчут-асчыт буолан, бултуурун олус сөбүлүүрэ. Биирдэ Киэсэ улахаккаан улар өлөрөн аҕалан соһуппута. Ол көтөрүн нэһиилэ санныгар сүгэн аҕалан истэҕинэ, уларын кутуруга, атахтара сиринэн соһуллаллар этэ. Ол кэннэ итиччэ улахан  улары хос эбэм түбэhэн көрбөтөх.   Киэсэ улахан булчут буолуохтаах    этэ, — диэн билээччилэр сабаҕалыыллар.

Сэрии саҕаламмытыгар  Кеша уонна Роман оскуола оҕолоро. Ол саҕана колхоhу тэрийээччилэртэн биирдэстэрэ, стахановец Алексеева Екатерина Прокопьевна алта оҕону звеноҕа түмэн, үлэлэрин салайбыта. Киэсэ быраатын кытта улахан дьону кытта тэҥҥэ кэриэтэ түүннэри-күннэри сарсыарда халлаан сырдыаҕыттан киэһэ хараҥаҕа дылы үлэлииллэрэ. Ийэлэрэ сытар ыарыhах этэ. Аһылык суох, таҥас-сап кырыымчык бириэмэтигэр, хантан да ылар кыахтара суох этилэр. Ону ол диэбэккэ звено оҕолоро Кыайыы туһугар турунан үлэлээбиттэрэ. Ол оҕолор аһылыктарын Екатерина Прокопьевна (Кэчиинэ) бэйэтэ боччойор эбит. Бурдук бустаҕына, сиэрпэнэн бурдук быhаллара.  Куурдаҕына, оҕуhунан таhан кылааттыыллара. Онтон бурдуктарын астаан, кууллаан баран, оҕуhунан Бүлүү куоратыгар тиэйэн киллэрэллэрэ. Оҕолор көмөлөрө сүҥкэн этэ. Кинилэр тиэйэн киллэрбит бурдуктарын соҕуруу борокуотунан ыыталлара. Ити курдук, тугу барытын фроҥҥа ыыта тураллара.

Үлэ барыта илиинэн буолара. Курааҥҥа от кээhиитигэр  Киэсэ оҕолору кытта оҕус сиэтэр эбит, ону кытта от мунньаллар. Ардах түстэҕинэ от охсоллор, күрүө туталлар. Күhүн муустаах ууну атах сыгынньах кэhэ сылдьан оттууллар. Киэсэлээх Алексеева Е.П. (Кэчиинэ) звенотугар үлэлии сылдьан Байыаннай ыhыы кэмигэр үлэлэрин ыам ыйын 21 күнүттэн 26 күнүгэр бүтэрбиттэрэ.  5 күнүнэн бүтэрбиттэр. Правительственнай болдьох — 6 күн. Ити байыаннай ыһыыга хоһуун үлэһиттэр Алексеева   Е.П., Иванова М.В. 5  күнү быһа, ол иһигэр 2  түүн утуйбаккалар сири табыйбыттар. Барыта 80 га оннугар 80,51 га ыһыллыбыт. Манна бастыҥ холкуостаахтар Алексеев Н.И., Николаев  А.Ф. 0,90 га оннугар  күн аайы иккилии төгүл кээмэйинэн, барыта 38-тыы үлэ күннэрин аахсары ситиспиттэр.

Бөкчөҥөө нэһилиэгиттэн бастакынан 6 оҕо  «1941- 45 с.с. Аҕа дойду Улуу сэриитигэр килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыттара: Алексеев Роман Спиридонович, Алексеев Иннокентий Спиридонович, Афанасьев Иван Данилович, Афанасьева Мария Николаевна, Федорова Екатерина Никитична, Иванов Иван Семенович.  Кэнники уопсайа 28 оҕо наҕараадаламмыттара.

Хос эбэм улахан убайдара  Киэсэ уонна Роман  эдэр саастарыгар ыарыhахтаан,  олохтон туораабыттара. Бу улахан хомолтолоох. Барыта сэрии кэминээҕи ыарахан, тоҥуу-хатыы, аччыктааһын охсуутун содула. Кинилэр олох дьолун билбэтэхтэрэ. Ол гынан баран, иккиэн да ураты буоланнар, быһыылара-таһаалара, ыраас суобастара, үлэлэрэ, сырдык мөссүөннэрэ  дьон өйүгэр-санаатыгар  иҥэн хааалбыт. Мин кинилэринэн киэн туттабын.

 

 

Автор: А.Винокуров, ученик 2 класса.