Акимов Андрей Кириллович 

Мин эһээм, тыыл бэтэрээнэ Акимов Андрей Кириллович ахтыыта.

 

Акимов Андрей Кириллович Сунтаар улууһун Күүкэй нэһилиэгэр «1 Маай» колхозка, Быкынаан диэн сиргэ 1934 сыллаахха төрөөбүтэ. Колхозка кыра сааһыттан үлэлээбитэ. 1942 сыллаахха Күүкэй оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ, 1-кы кылааска учуутала Н.С. Осипов этэ.  Оччолорго «1 Маай» колхоз оҕолоро, Быкынаантан сатыы хааман үөрэнэллэрэ. Биир бириэмэҕэ «1 Маай» колхоз Уоһук өтөҕөр оҕолорго уопсай дьиэ тэрийбитэ. Онно аҕыйах оҕо олорон Мэлдьэкэҕэ баран үөрэммиттэрэ. Аҕыйах кэмҥэ үлэлээбитин кэннэ саппыттара. Саас үрэх уута киирдэҕинэ, Саарыны атаҕын муостатынан эргийэн бараллара. Кыһыҥҥы өттүгэр Таала күөлүн ортотунан быһа сылдьаллара, онон чугас буолара.

Кини оскуолаҕа үөрэнэр кэмигэр үөрэх кыһатын  сэбиэдиссэйэ Георгий Спиридонович, учууталларынан Клим Григорьевич, Саввинова Ирина Ивановна, Андрей Осипович, Тамара Кузьминична, Иван Дормидонтович үлэлээбиттэрэ. Биир кылааска Захарова Марусялыын, Федорова Кларалыын, Федоров Михаиллыын, Гурьев Юрийдыын, Евсеев Анатолийдыын, Кириллин Николайдыын уонна да атыттардыын үөрэммиттэрэ.

1946 сыллаахха оскуоланы бүтэрэн Сиэйэ оскуолатыгар, онтон Кутана оскуолатыгар үөрэммитэ. Кутана оскуолатыгар үөрэнэригэр Тумул анараатыгар баар Атах ферматыттан сатыы сылдьара. Саас экзамен бириэмэтигэр хойутаан хаалан, ону күһүн туттар диэбиттэрэ да, күһүн кыайан туттарбатаҕа. Онон сэттис кылааһы бүтэрбэккэ, оскуолаттан уурайбыта. Кэлин үлэлии сылдьан оскуоланы бүтэрбитэ.

Андрей Кириллович колхозка араас үлэлэргэ үлэлээбитэ. Кэлин 1956 сылтан Элгээйи МТС-гар үлэҕэ киирэн, ол сыл трактористар курстарыгар үөрэнэн трактористаабыта, суоппардаабыта, комбайҥҥа  үлэлээбитэ. Саас ыһыыга буола хоруган бурдук ыстаран үлэлээбитэ. Оччолорго бааһыналар кыра буолар этилэр. Онон-манан ыраах буолалары кэрийэ сылдьан үлэлииллэрэ. Сайын Арыылаах Үнкүрүгэр буола солооһунутар үлэлээбитэ. Онтон МТС-ка сана трактордар кэлбиттэригэр киниэхэ кабината суох МТЗ тракторы туттарбыттара.

Ол кэннэ 1957 сыллаахха, совхоз тэриллэр кэмигэр, Түбэй Дьаархаҥҥа ананан баран сааһы быһа тракторынан мас эрбэппитэ. Сайыныгар от мустарбытым, ол сайыныттан түүннэри кэриэтэ үлэлээн, былаанын толорон «Бочуот дуоскатыгар» тахсыбыта, хайҕал лииһинэн наҕараадаланан, быыстапкаҕа сылдьыы үөрүүтүн билбитэ. Норуот хаһаайыстыбатын ситиһиилэрин быыстапкатыгар сылдьыбыта.

1958 сыллаахха кэргэннэнэн Кутанаҕа төннүбүтэ, Түбэй Дьаархан кыыһа Егорова Вераны ойох ылан көһөрөн аҕалбыта.

Совхоз бааһыналарын тиэрээһиҥҥэ үгүстүк үлэлээбитэ. Окко хоно сылдьан мехзвеноларга кэргэнинээн  үлэлииллэрэ. СПТУ-га үөрэнэн кэлэн суоппар буолбута. Совхозка искусственнай сиэмэлээһин пуунугар суоппардаабыта. Быыһыгар мунньахсыттары, ыарыһахтары, төрөөрү гыммыт дьахталлары, ыраах фермаҕа барааччылары илдьитэлиирэ.

Кэнники, 1978 сылтан, оскуолаҕа тракторга маастардаабыта. Дьокуускайга маастар үөрэҕэр үөрэммитэ. Онон аны бэйэтэ оҕолору суоппар үөрэҕэр үөрэппитэ.  Салгыы  аны тракторга маастар үөрэҕэр үөрэнэн, эмиэ оҕолору үөрэтэр буолбута. Авто-делоҕа оскуолаҕа инструктордаабыта. Үөрэппит оҕолоруттан элбэх киһи тракторист, суоппар идэлэрин баһылаабыттара.

Оскуолаҕа үлэлиир кэмигэр учууталлар отторун-мастарын. муустарын тиэйэн биэрэрэ. Тракторга, массыынаҕа үөрэнэр оҕолор арыт илии-атах буолан көмөлөһөөччүлэр.

Совхозка үлэлиир кэмигэр НХБСБ-гар сылдьыбыта. Араас курортарга путевка биэрэллэр этэ, онон элбэх куораты көрбүтэ. Элбэх хайҕал сурук, махтал сурук, грамота ылбыта.

Андрей Кириллович Акимов 11 оҕо амарах аҕата, үгүс сиэн, хос сиэн эһээтэ. Билигин оҕолоругар Дьокуускайга олорор.

 

Андрей АКИМОВ, коммунистическай үлэ ударнига, үлэ, тыыл ветерана, Кутана нэһилиэгин бочуоттаах олохтооого.

 

Автор: В.Акимова, 6 б кылаас